در احوال فیلسوف بزرگ، حاج ملا هادی سبزواری نوشته اند: از کثرت شهامتی که داشت، از هیچ کس چیزی نمی خواست . تحف و هدایا را نیز اصلا قبول نمی کرد . در همه عمر، با کمال زهد و تقوا، صدق و صفا، بی آلایشی و نهایت «عزت نفس » گذرانید .

عزّت، در لغت، به معنای شکست ناپذیری است. «عزیز» یکی از صفات خداوند است که در قرآن، ذات پاک خدا 92 بار با این صفت یاد شده است.

عزّت، در مورد انسان نیز از همین ریشه سرچشمه می گیرد و به معنای حفظ آبرو و شخصیّت، و عدم کرنش 0در برابر صاحبان زر و زور و تزویر است که یک نوع شکست ناپذیری است.

امام علی علیه السلام فرموده‎اند:

«من اتی غنیا فتواضع له لغناه ذهب ثلثا دینه » (1)

هر کس نزد ثروتمندی رود و به خاطر توانگری و ثروتش در مقابل او کرنش و فروتنی کند، دو سوم دینش رفته است.

«الصبر علی الفقر مع العز اجمل من الغنی مع الذل » (2)

شکیبایی بر تنگدستی همراه با عزت، زیباتر از ثروتمندی با ذلت است. در زندگی و سیره عالمان دینی نیز نمونه هایی بسیار زیبا و بالنده از عزت نفس در برابر طاغوت ها و دیکتاتورهای عصرشان وجود دارد که به زندگی آنان، درخشندگی والایی بخشیده است.

که بعضی از آن ها را در ادامه ذکر می‏کنیم:

آیت الله العظمی بروجردی

آیت الله العظمی بروجردی رحمه الله معتقد بود که روحانی باید عزیز باشد و تن به ذلت ندهد و در برابر ارباب زر و زور سر تعظیم فرود نیاورد .

اگر کسی خدمت ایشان می رسید و سهم امام هنگفتی هم می آورد; ولی شائبه تحقیر در آن بود، آن پول را نمی پذیرفت .

حتی رجال و شخصیتهای مملکتی معتقد بودند که وقتی به حضور مرجع اسلام می آیند، باید کمال ادب را داشته باشند . هنگامی که یکی از رجال معروف آن زمان به خدمت ایشان آمده و روی سکویی که کمی از سطح مجلس بلندتر بود، نشست; آیت الله العظمی بروجردی رحمه الله با ناراحتی فرمودند: بنشین پایین . (3)

پی نوشت‏ها:

1. نهج البلاغه حکمت 228.

2. غرر الحکم. مردان علم در میدان عمل، ج 2، ص 418 .

3. مردان علم در میدان عمل، ج 2، ص 418 .