احتمالا برای شما هم پیش آمده که به جهت اصرار بر «صداقت» و از باب اینکه دوستتان بداند اطرافش دارد چه می گذرد، سخن یکی از آشنایان را در مورد او، که جنبه ی منفی هم دارد برایش کامل تعریف کنید. این اتفاق مخصوصا در میان نزدیک ترین افراد خیلی پیش می آید. خواهر و برادر، پدر و فرزند…

این در حالیست که اتفاقا یکی از معدود مواردی که به ما مجوز دروغ گفتن داده شده است، همین «اصلاح ذات البین» است. یعنی برای بهتر شدن رابطه ی دو نفر، نیازی نیست همه ی آنچه اتفاق افتاده را مو به مو تعریف کنیم. اما دقیقا جایی که ما اجازه داریم دروغ بگوییم، دروغ که نمی گوییم هیچ، سکوت هم که نمی کنیم هیچ، راستِ راستش را بدون کم و کاست می گذاریم کف دست طرف مقابل. حتی شاید گاهی کمی پیاز داغش را هم زیاد کنیم.

البته شاید بعضی از آدم های خیلی «نایس» و با کلاس بگویند ما هیچ وقت حاضر نیستیم دروغ بگوییم و این چه دینی است که دروغ گفتن را جایز دانسته است! اما نکته اینجاست که در دین اسلام، روابط بین آدم ها، دوستان، آشنایان، خواهران و برادران… اینقدر اهمیت دارد که چنین توصیه ای شده است. حتما اذعان می کنید که در این موارد، وقتی راستش را می گوییم از یک حادثه ی کوچک، گرهی کور می سازیم که شاید یک دوستی چند ساله یا رابطه ی صمیمی دو خواهر و برادر را به هم می زنیم.

اگر مجرد هستید، شاید کمتر با چنین مواردی مواجه شده باشید. اما معمولا بعد از تاهل بسیار بسیار پیش می آید که شما در موضع گفتن حقایقی قرار می گیرید که اتفاقا باعث بد شدن یا بدتر شدن رابطه ی دو نفر می شود. انصافا هم هنرمندی می خواهد انتخاب بهترین کار در چنین شرایطی و با اینکه ما می دانیم در این اوضاع مجوز داریم حقیقت را نگوییم، اما ترجیح می دهیم همه چیز را آنگونه که رخ داده تعریف کنیم. چه لذت ناپاکی در این صداقت مذموم نهفته است؟!

***

پیامبر اکرم فرموده اند:

«اَلا اُخْبِرُکُمْ بِأفْضَلَ مِنْ دَرَجَةِ الصّیامِ والصّلوةِ وَالصَّدَقَةِ؟ اِصلاحُ ذاتِ البَیْنِ فَاِنَّ فَسادَ ذاتِ البَیْن هِیَ الحالِقَةُ »

«آیا شما را به چیزی با فضیلت‌تر از نماز و روزه و صدقه (زکات) آگاه نکنم؟ آن چیز اصلاح میان مردم است، زیرا تیره شدن رابطه میان مردم، مهلک و دین برانداز است.»
محمدی ری شهری، محمد؛ میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شفیعی، قم، دارالحدیث، ۱۳۷۹، دوم، ج ۱۰، ص