ابوالقاسم اسماعیل بن عباد فرزند عباس ملقّب به صاحب و مشهور به صاحب بن عباد به سال ۳۲۶ ق. در اصفهان دیده به جهان گشود.

در نام و لقب و كنیه ی صاحب بن عباد اختلافی نیست و مورخین و تذكره نویسان متفقند كه نام او اسماعیل و كنیه اش ابوالقاسم و لقبش صاحب و كافی الكفات بوده است.

صاحب از خانواده ی ایرانی و اصیل و نجیب بود، و درسلسله ی نسب او بین مورخین اختلافی نیست و عموماً اسامی پدر و اجداد او را تا ادریس بدین گونه یاد كرده اند: اسمعیل بن عباد بن عباس بن عباد بن احمد بن ادریس. پدر و اجداد صاحب از محترمین و رو شناسان و بعضی از ایشان از فضلا و دانشمندان عصر خود بوده و عباد و پدرش عباس رتبه ی وزارت داشته اند.

مدت زندگانی صاحب از شانزدهم ذی القعده سال 326 تا 24 ماه صفر سال 385 پنجاه و هشت سال و سه ماه و هشت روز، و مدت كتابت و وزارت او در اصفهان برای مؤیدالدوله از سال 347 تا سال 366 نوزده سال، و مدت وزارت او در ری و گرگان برای مؤیدالدوله از سال 366 تا سال 373 هفت سال، و مدت وزارت او برای فخرالدوله از سال 373 تا سال وفات دوازده سال بوده است.

سرانجام در شب جمعه ۲۴ صفر سال ۳۸۵ ق. جان به پروردگار خویش تسلیم كرد و روح متعالی اش به سرای باقی شتافت.