پیوند: http://www.iqna.ir/fa/News/1416825

کانون خبرنگاران نبأ: هنوز این تابلو در سر در اغلب فروشگاه‌ها و مغازه‌ها خودنمایی می‌کند «لطفا حجابتان را رعایت فرمائید» اما ‌هیچ‌گاه فکر نمی‌کردم روزی نه چندان دور صاحبان همین مغازه‌ها پاسخگوی بانوان باحجاب نباشند.

در همین شهر زندگی می‌کنیم، در پایتخت بزرگ ایران، در شهری که در بسیاری از فروشگاه‌ها این تابلو را می‌بینیم «لطفاً حجابتان را رعایت فرمائید» اما وقتی وارد می‌شوی، وقتی قیمت می‌پرسی، وقتی خرید می‌کنی، اتفاق دیگری می‌افتد.

فکر نمی‌کردم روزی بانوان باحجاب از حضور در برخی فروشگاه‌ها اجتناب کنند و از حضور در برخی اماکن تجاری معذب شوند یا به عبارت دیگر خجالت بکشند؛ از حجابشان که نه، از برخورد و بی‌توجهی صاحبان یا کارکنان فروشگاه که حتی گاهی این برخوردها هر بیننده‌ای را شوکه می‌کند.

چند وقت پیش بود که برای خرید به یک مانتوفروشی‌ رفته بودم، مغازه بسیار لوکس و شیک بود، یک ویترین پرزرق و برق و رنگارنگ با مانتوهای شیک و در عین حال بسیار کوتاه که نظر همه را به خود جلب می‌کرد؛ وارد شدم تا دیگر اجناس را از نزدیک ببینم. تعدادی از بانوان چادری و محجبه در حال پرو کردن مانتوهای اداری آنجا بودند.

همین‌طور که مشغول تماشا بودم، خانم‌ها برای پرداخت قیمت مانتوی خود به صندوق رفتند، اما با برخورد زشت و غیرمحترمانه فروشنده روبرو شدند، از این رفتار فروشنده بسیار متعجب شدم. فکر کردم شاید فروشنده از کار زیاد عصبی و خسته است، اما در همین حین چند دختر بدحجاب با لباس و آرایش مبتذل وارد فروشگاه شدند که مورد توجه و احترام فروشنده واقع شده و وی شروع کرد به خوش و بش کردن با آنها …

متأسفانه از چند سال گذشته به‌طور پراکنده این نوع برخوردها در برخی فروشگاه‌ها آغاز شده است. باید توجه داشت که پوشش چادر همیشه در بین ایرانیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و قابل احترام بوده است؛ علت این رفتار چه می‌تواند باشد که پوشش ارزشمند اسلامی ما(چادر) در بین قشری از جامعه رنگ باخته است؟

برای اینکه نظر فروشندگان را در مورد علل این مسئله بدانم در حین خرید با فروشنده‌ای در جنوب تهران وارد گفت‌وگو شدم، که در این زمینه عنوان کرد: فروشندگان طبق عقیده و شخصیت خود با خریداران رفتار می‌کنند؛ عده‌ای صرفاً فروش جنسشان اهمیت دارد و به پوشش خریدار توجهی نمی‌کنند که در واقع مالکان در این گروه قرار می‌گیرند، در واقع مالکان مغازه‌ها بیشتر فروش بیشتر مدنظرشان است، پس به ظاهر افراد توجه چندانی نمی‌کنند.

وی ادامه داد: البته عده‌ای از فروشندگان که بیشتر جوانان را شامل می‌شوند و در واقع به‌عنوان کارگر آن مغازه مشغول به‌کار هستند و سود و زیان مغازه برایشان بی‌اهمیت است، به ظاهر خریدار اهمیت می‌دهند و حجاب شخص نحوه برخورد آنها را مشخص می‌کند، آنها بیشتر صرف وقت و دمی را خوش گذراندن برایشان ملاک است تا فروش پس نوع برخورد و پوشش فرد مورد نظر برایشان اهمیت دارد.

این فروشنده یادآور شد: از این بین افرادی هم هستند که برای حجاب بانوان ارزش قائل بوده ولی معتقدند که قشری از این افراد با وجود باحجاب بودن رفتار موجهی نداشته‌اند و با رفتار خود حجاب و اسلام را زیر سؤال می‌برند، در واقع گروهی با وجود با حجاب بودن برخورد و رفتار مناسبی نداشته و حریم‌ها را نگه نمی‌دارند.

با توجه به شواهد موجود مردم معتقد هستند که چادر در جامعه امروزی حجاب واقعی تلقی نمی‌شود. فروشندگانی که من با آنها گفت‌وگو داشتم نیز نافی برخوردهای زشت با باحجابان نشدند، حتی برخی از فروشندگان اذعان داشتند که نوع پوشش مشتری برایمان اهمیت دارد، چراکه اغلب راحت‌تر می‌توانیم به آنها جنس بفروشیم.

حجاب؛ راه رسیدن به تقوا و پاک شدن دل

حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوب کریمی، کارشناس ارشد تفسیر قرآن در زمینه حجاب زنان مسلمان از دیدگاه قرآن کریم، بیان کرد: قرآن کریم می‌فرماید «متین و نیکو سخن بگویید هرگز مانند دوره جاهلیت آرایش نکنید» و اشاره دارد به اینکه حجاب موجب رسیدن به تقوا می‌شود. در واقع از آیاتی که در زمینه حجاب بیان شده می‌توان به این نتیجه رسید که حجاب موجب می‌شود که مورد آزار و تعرض هوسرانان قرار نگیرید.

وی ادامه داد: بانوان باید پوششی داشته باشند که در قرآن از آن به «جلباب» یاد شده است، این پوشش کاملی است که قسمت‌های بیرونی و ظاهری بدن را می‌پوشاند و روی لباس‌های دیگر پوشیده می‌شود.

حجت‌الاسلام کریمی با بیان اینکه باید جهت ترغیب بانوان به حفظ حجاب اسلامی فرهنگ‌سازی صورت بگیرد، بیان کرد: در برخی از استان‌ها مانند یزد به بانوان باحجاب تخفیف می‌دهند و به بدحجاب‌ها بسته‌های فرهنگی اهدا می‌شود که این برخورد باعث جذب این گروه به رعایت حجاب اسلامی می‌شود.

وی با بیان اینکه صدا و سیما نیز در زمینه فرهنگ‌سازی نقش مهمی را ایفا می‌کند، ادامه داد: در این زمینه الگوسازی توسط صدا و سیما همچنین تولید بسته‌های فرهنگی با محوریت حجاب و عفاف می‌تواند مؤثر باشد.

این کارشناس ارشد تفسیر قرآن کریم یادآور شد: در واقع جوانان با الگوبرداری از برنامه‌های ماهواره‌ها، پوشش خود را براساس آنها درست می‌کنند. همچنین قیمت بالای کالاهای اسلامی موجب می‌شود تا تمایل بیشتری به خرید اجناس ارزان قیمت بدون توجه به اسلامی بودن آنها داشته باشند.

وی با اشاره به اینکه متأسفانه برخی با سوء‌استفاده از پوشش چادر دزدی می‌کنند، گفت: خداوند به کسانی که از حجاب سوء‌استفاده کنند عذاب الیم بشارت داده است.

پوشش مادران الگویی برای پوشش دختران است

حجت‌الاسلام کریمی با تأکید بر اینکه باید خانواده‌ها بر پوشش جوانان کنترل داشته باشند، افزود: در کانون خانواده باید معنویات مورد توجه قرار گرفته شود و پدر و مادر باید بر پوشش جوانان خود کنترل داشته باشند.

وی با اشاره به فرمایش امام علی(ع)، بیان کرد: در بیان امیرالمؤمنین(ع) جاذبه همراه با دافعه آمده است، به این منظور که جاذبه‌های حجاب و مزایای آن را باید در کنار دافعه‌های آن بیان کنیم. همچنین باید مطرح شود که حجاب جایگاه قرآنی دارد و همچون نماز واجب است؛ که این دعوت می‌تواند با تشویق و بیان کارهای خیر صورت بگیرد و اگر چنین شود با شوق و رغبت صورت خواهد گرفت.

این کارشناس مذهبی با بیان اینکه یکی از وظایف نهادهای فرهنگی الگوآفرینی است، گفت: ساختار فکری و تربیتی انسان بر اساس الگوپذیری شکل می‌گیرد و غریضه تقلید یکی از غرایض نیرومند و ریشه‌دار انسان است که کودک در زمینه اصول زندگی، آداب معاشرت، نحوه پوشش و حجاب مادر و یا اطرافیان به تقلید می‌پردازد.

وی ادامه داد: در گذشته کم‌حجابی یا بدحجابی باعث انگشت‌نما شدن فرد می‌شد ولی متأسفانه در حال حاضر قبح این مسئله از بین رفته است. باید ارزش‌ها و آداب دینی را از کودکی به فرزندان خود بیاموزیم تا زمینه این مشکلات برطرف شود.

حجت‌الاسلام کریمی با بیان اینکه باید به مسئله حجاب بدون افراط و تفریط نگاه کنیم، گفت: حفظ حجاب برای بانوان مفید و به نفع‌شان است همان‌طور که در آیه 59 سوره احزاب آمده است «ای پیامبر به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو جلباب‌های خود را بر خویش فرو افکنند، این کار برای اینکه شناخته شوند و مورد اذیت قرار نگیرند بهتر است».

ارگان‌های دولتی چرا!؟

اما درد اصلی آنجاست که حتی در برخی از سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی این نوع برخورد‌ها رسوخ کرده و تبعیض بین افراد باحجاب و بدحجاب به وضوح به چشم می‌خورد.

جالب است که وقتی در جمع دوستانه‌ای این نکته مطرح شد همه تجربیات شخصی داشتند، یکی از دوستان در این زمینه می‌گفت: چندی پیش برای اخذ وام به یکی از بانک‌ها مراجعه کردم، بعد از کلی بحث که با کارمند بانک داشتم، ظاهراً رئیس بانک درخواست من را نپذیرفت.

وی می‌افزاید: من که ناامید از گرفتن وام در سالن بانک نشسته بودم متوجه خانمی با پوشش نامناسب شدم که اتفاقاً برای اخذ وام با شرایطی مشابه من آمده بود که در کمال ناباوری توانست تأیید رئیس را بگیرد.

این مسائل این سؤال‌ها را در ذهن به‌وجود می‌آورد که چرا در یک جامعه اسلامی با وجود دین اسلام، به حجاب بی‌احترامی می‌شود؟ چرا فقط باید در بعضی از استان‌های مذهبی کشور مانند قم، یزد و یا مشهد مقدس به حجاب ارزش بگذارند؟ آیا فقط این استان‌ها پیرو دین پیامبر(ص) هستند؟

حجاب یک حریم خصوصی است آن را اجباری نکنید!

در مورد علل رفتارهای نامناسب برخی فروشندگان نسبت به مشتریان باحجاب گفت‌وگویی داشتیم با افسر افشارنادری، عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران که در این زمینه اظهار کرد: فروشندگان ترجیح می‌دهند مشتریانشان افرادی با حجاب متوسط باشند چون متأسفانه برخی افراد سوء استفاده‌گر با پوشش چادر مبادرت به دزدی کرده‌اند و همین موضوع باعث می‌شود تا فروشندگان از افراد بی‌حجاب بیشتر استقبال کنند.

وی با بیان اینکه دولت باید در این زمینه تمامی جوانب را بسنجد، افزود: در دادگاه‌ها زنان مجرم را با حجاب و پوشش چادر نشان می‌دهند و این کار نشان‌‌دهنده سیاست غلط دولت است و همین سیاست غلط است که رفتارها را شکل می‌دهد.

عضو گروه مطالعات زنان در انجمن جامعه‌شناسی متذکر شد: حجاب یک حریم خصوصی است و از بینش خود فرد نشأت می‌گیرد. هیچ‌کس نمی‌تواند مردم را وادار به رعایت حجاب کند زیرا با زور نتیجه عکس خواهد داشت.

وی ادامه داد: ابتدا باید فرد را از لحاظ فکری و ایدئولوژی آماده کرد تا خودش تصمیم بگیرد و با اعتقاد واقعی به سوی حجاب گام بردارد. اگر همه مردم به حجاب و پوشش خود اعتقاد واقعی پیدا کنند دیگر هیچ‌کس از پوشش اسلامی سوء‌استفاده و به آن توهین نخواهد کرد.

پاساژهایی که به سالن مُد تبدیل شده‌اند

از سوی دیگر متأسفانه برخی از پاساژها و فروشگاه‌ها چنان تبدیل به سالن مُد شده که فضا برای حضور افراد ساده، سنگین بوده و برخی از افراد باحجاب از حضور در این اماکن و خرید اجتناب می‌کنند.

میل به خودنمایی و تبرج به‌صورت غریزی و طبیعی در نهاد بانوان قرار داده شده اما دین مبین اسلام محدودیت‌هایی را در این زمینه قرار داده که این محدودیت‌ها باعث مصونیت بانوان می‌شود.

بانوان باید در نظر بگیرند که گاهی برخوردهای نامناسب و خارج از عُرف که بین خریدار و فروشنده و یا کارمند و ارباب رجوع شکل می‌گیرد در انتها به حیطه زندگی شخصی افراد رخنه کرده و باعث ایجاد روابط نامناسب و نامشروع می‌شود که این امر هم سلامت جامعه را به خطر می‌اندازد هم بنیان خانواده را سست می‌کند.

دولت در این زمینه با ایجاد گشت ارشاد در این اماکن سعی دارد که تا حدودی جلوی بی‌بندو باری‌هایی از این دست را بگیرد و نظارتی بر عملکرد فروشندگان داشته باشد اما با این کار شأن اجتماعی بانوان زیر سؤال می‌رود و به نوعی تر و خشک با هم می‌سوزند که باید تمهیداتی در این زمینه اتخاذ شود تا بدون توهین به شخصیت افراد به سمتی پیش برویم که کلام وحی به آن توصیه کرده است.

سخن آخر اینکه با وجود تمام بایدها و نبایدهای موجود در دین اسلام در زمینه حفظ حجاب، باید یاد بگیریم با احترام به هر عقیده‌ای نسبت به افراد در هر پوشش و ظاهری احترام قائل باشیم و در همه حال این مسئله را مدنظر داشته باشیم که با بی‌احترامی به حجاب افراد، رفتاری غیر انسانی بوده و با این برخوردها بیش از آنکه به شخصیت فرد بی‌احترامی کنیم، جایگاه انسانی خود را زیر سؤال برده‌ایم.

و دیگر اینکه اگر انسان‌ها چه مرد و چه زن عفاف را در زندگی همواره مورد توجه قرار دهند، ثمرات آن را در زندگی شخصی خود شاهد بوده و حریم زندگی‌شان را از وجود نامحرمان و افراد سودجو دور نگه می‌دارند.

* مریم علیزاده مقتدر