علت وجوب مهریه

((محمد بن سنان)) گوید: حضرت رضا (علیه السلام) در جواب مسائل من نوشت:

علة الامهر و وجوبه على الرجل ولا یجب على النساء ان یعطین ازواجهن لان على الرجل مونة المراءه، لان المراءة بایعة نفسها والرجل مشترى، ولا یكون البیع الا بثمن ولا الشراء بغیر اعطاء الثمن، مع ان النساء محظورات عن التعامل والمتجر، مع علل كثیرة. (1)

((علت وجوب مهر، براى مردان و عدم وجوب آن بر زنان از این جهت است كه هزینه زندگى به عهده مردان است و نیز زن در حقیقت خود را به مرد مى‌فروشد و مرد خریدار آن است و خرید و فروش بدون ثمن معنى ندارد، علاوه بر اینكه زنان از معاملات و داد و ستد نیز ممنوع هستند)).

مقدار مهریه

قال على بن موسى الرضا (علیه السلام):

اذا تزوجت فاجهد ان لا تجاوز مهرها مهر السنة وهو خمسماءئة درهم فعلى ذلك زوج رسول الله (صلى الله علیه و آله و سلم) وتزوج نسائه. (2)

امام رضا (علیه السلام) فرمود:

((هنگامى‌كه ازدواج مى‌كنى، سعى كن كه مقدار مهریه از مهرالسنة (پانصد درهم) بیشتر نگردد كه رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) با این مقدار مهریه با همسران خود ازدواج كرد)).

عن الحسین بن خالد: قال ساءلت اباالحسن (علیه السلام) عن مهر السنة كیف صار خمسمائة؟ فقال: ان الله تبارك وتعالى اوجب على نفسه الا یكبره مۆمن مائة تكبیره، ویسبحه مائة تسبیحه، ویحمده مائة تحمیده ویهلله مائة تهلیله، ویصلى على محمد واله مائة مرة، ثم یقول: ((اللهم زوجنى من الحور العین)) الا زوجه الله حوراء عین وجعل ذلك مهرها، ثم اوحى الله عزوجل الى نبیه (صلى الله علیه و آله و سلم) ان سن مهور المومنان خمسمائة درهم ففعل ذلك رسول الله (صلى الله علیه و آله و سلم)، ایما مومن خطب الى اخیه حرمته فبذل له خمسماءة درهم فلم یزوجه فقد عقه، واستحق من الله عزوجل ان لا یزوجه حوراء. (3)

حسین بن خالد مى‌گوید: از امام رضا (علیه السلام) پرسیدم: چرا مهرالسنة پانصد درهم نقره گردید؟

حضرت در پاسخ فرمود:

خداوند بر خود واجب كرده كه اگر انسان با ایمان صد بار ((الله اكبر)) و صد بار ((سبحان الله)) بگوید و صد بار ((الحمدالله)) و صد بار ((لا اله الا الله)) بگوید و صد بار صلوات بر محمد و آلش بفرستد، بعد عرض كند: ((خدایا مرا با حورالعین تزویج كن)) حتما خداوند حورالعین را در آخرت همسر او مى‌گرداند و همین اذكار كه جمعا پانصد بار مى‌شود مهر آن حورالعین است. سپس خداوند به پیامبرش وحى كرد كه: مهریه‌هاى زن‌هاى با ایمان را پانصد درهم سنت كن. رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) همین مقدار را براى مهریه سنت نمود. سپس فرمود: هر مومنى كه از دختر شخص مسلمانى خواستگارى كند و پانصد درهم به عنوان مهریه بذل كند، ولى آن شخص مسلمان این مبلغ را كم شمرده و جواب رد بدهد، با خواستگار بدرفتارى و نامهربانى كرده است و سزاوار است كه خداوند او را در قیامت همسر حوریان بهشتى ننماید.

حکم وجوه غیر از مهریه الوشاء عن الرضا (علیه السلام): قال سمعته یقول:

لو ان رجلا تزوج المراءة وجعل مهرها عشرین الفا وجعل لابیها عشرة الاف كان المهر جایزا والذى جعل لابیها فاسدا. (4)

امام رضا (علیه السلام) فرمود:

اگر مردى با زنى ازدواج كند و مهر او را بیست هزار دینار یا درهم قرار دهد و شرط كند كه ده هزار هم به پدرش بدهد، مهر جایز است ولى آنچه را براى پدر دختر قرار داده فاسد است.

قال عن الوشاء عن الرضا (علیه السلام): سمعته یقول: لو ان رجلا تزوج امراءة وجعل مهرها عشرین الفا وجعل لابیها عشرة الاف كان المهر جائزا والذى جعل لابیها فاسدا. (5)

((وشاء)) مى‌گوید: از حضرت رضا (علیه السلام) شنیدم كه فرمود: اگر مردى با زنى ازدواج كند. بیست هزار براى مهر زن و ده هزار براى پدرزن قرار دهد، مهریه صحیح و جایز است ولى آنرا كه براى پدرزن قرار داده، فاسد و غیرقانونى است.

1- تفسیر نور الثقلین، جلد 1، ص 440 - عیون اخبار الرضا، جلد 2، ص 94

2- بحارالانوار، جلد 103، ص 350

3- فورع كافى، جلد 5، ص 376

4- وسائل الشیعه، جلد 15. ص 19

5- كافى، جلد 5، ص 384

بخش حریم رضوی