نشست علمی ـ پژوهشیبا موضوع رونق تولید

ابتدا با چند سؤال بحث رونق تولید را آغاز می­کنیم:

1ـ چرا در کشور علی رقم داشتن امکانات متعدد طبیعی ، انسانی، جغرافیایی که در اقتصاد همان عوامل تولید گفته می­شود از جمله زمین، معادن، دریاها، شرایط خاص جغرافیایی کشور نیروی انسانی تحصیل کرده و ماهر و سرمایه گذاری­های فیزیکی مثل ماشین آلات و … ، نیرو انسانی و منابع طبیعی مثل نفت، گاز، مس و … تولید شکل نمی­گیرد و یا اگر هم تولید هست چرا نیازهای مردم و کشور را برطرف نمی­کند؟ و اصطلاحاً تولید دچار رکورد است؟

باتوجه به بیکاری گسترده­ای که در کشور داریم هر چقدر سطح تحصیلات بالا می­رود این بیکاری گسترده تر است یعنی در تحصیلات زیر دیپلم نرخ بیکاری 5درصد است ولی بالای لیسانس بیکاری به 30 درصد می­رسد. و این یکی از عواملی است که برای افزایش تولید هزینه صرف آن کرده­ایم ولی همچنان این سرمایه معطل مانده است. این درصورتی است که ما بعد از آمریکا و روسیه بیشترین مهندس را تربیت کرده­ایم اما چرا وارد فضای تولید نمی­شوند؟

2ـ رهبری بارها بحث تلاش دولت برای تولید را مطرح کرده­ اند ولی چرا با وجود اینکه اراده نظام بر رونق تولید است هیچ تولیدی نداریم؟

3ـ و اینکه ما در کشور تورم بالایی داریم و نرخ ارز هم صعودی است چرا تولید تحریک نمی­شود؟ فرد تولیدکننده به امید این که کالایش را با قیمت خوب به فروش برساند تولید می­کند و زمانی که تورم بالاست یک علامت مثبت برای تولیدکننده است که تولیدش را افزایش بدهد ولی باز هم تولید تحریک نمی­شود. به طور مثال از آخر فروردین 97 تا آخر فروردین 98 در دسته خوراکی­ها و آشامیدنی­ها نرخ تورم 85 درصد بوده که برای طبقه ضعیف جامعه یک فاجعه است چون در بخش مصارف اصلی جامعه است و اگر افزایش حقوق نداشته باشد با مشکل مواجهه می­شود. اما سوال اصلی و مهم اینجاست که در این شرایط زمینه خوبی برای تولید فراهم است چرا هیچ تولیدی انجام نمی­گیرد؟

از شهریور 96 تا اردیبهشت 98 نرخ ارز از قیمت 3800 تومان به 14200 تومان رسیده و این برای صادرکننده خیلی خوب است ولی چرا باز هم تولید تحریک نمی­شود؟ نرخ ارز 3برابر شده ولی افزایش صادرات غیرنفتی 18 درصد است. توقع این است که وقتی نرخ ارز تورم دارد تولید هم بیشتر شود و باعث کسب درآمد بالاتر باشد و وضع مردم تغییر کند.

4ـ نیروی عظیم بیکار که در کشور داریم با اینکه شرایط مهیا شده است برای تولید یعنی هم ارز 3برابر شده، هم منابع لازم را داریم رو به ایجاد کسب و کار نمی­آورد؟

اینها سؤالات مهم در رونق تولید است که تولید یک راهکاری است که ما را بر شرایط موجود پیروز می­کند ولی ما در سال 89 تا 92 بعضاً 6- درصد رشد داشته­ایم نه تنها بالاتر نرفته­ایم بلکه تولید کمتر هم داشتیم و رشد اقتصادی منفی داریم. در حالی که با فشار بیرونی شدید مواجهه هستیم و حتی توان واردات بعضی کالاها را نداریم وارد بازار تولید هم نمی­شویم.

اگر این شرایط تغییر نکند و تولید رونق پیدا نکند طبقات پایین جامعه (دهک های پایین درآمدی)که بیکار هم هستند دچار فقر و نابرابری عظیم می­شوند و کشور دچار شکاف طبقاتی بزرگی خواهد شد.

از سال 92 کمیته امداد تلاش کرده افراد تحت پوشش را به وسیله درآمدزایی خارج کند که پس از 4 سال تلاش تعداد افراد تحت پوشش از 18000 نفر به 12000 نفر رسیدند ولی از فروردین 97 تا اسفند 97، 40000نفر به تحت پوشش کمیته اضافه شده­اند و دوباره سرجای خودش بازگشته است. چرا با این شرایط تولید رونق نمی­گیرد؟

در پاسخ به سوال یکی از طلاب که چرا در دولت کنونی وضعیت اینگونه شده است گفت:  اقتصاد ایران همچون کشتی است و مردم سوار بر این کشتی هستند که دوعلت دارد: اولاً اینکه دریای اقتصاد طوفانی است و همیشه تحریم بوده­ایم ولی نوع و فشار تحریم با قبل متفاوت است که از سال 2008 به بعد فشار تحریم دچار تحول دیگری شده است. از سال 89 که آثارش در سال 91 گذاشت قیمت پراید از 8میلیئن به 20 میلیون رسید یعنی 5/2 برابر شده و الان هم که به 50 میلیون رسیده باز 5/2 برابر شده است. ثانیاً ساختار داخلی دچار مشکل بوده و هست و از سال 92 تا 96 که تحریم ها افزایش پیدا کرده هیچ کاری برای تعمیر این شکاف انجام نداده­ایم. در کل کشتی اقتصاد ایران معیوب است و برای اصلاح آن نیاز به مطالبه دارد.

در پاسخ به سوال علی رقم داشتن عوامل مختلف معدن ، دریا ، … چرا تولید رونق نمی گیرد؟یک سری مشکلات در پیش روی رونق تولید داریم: 1. مشکلات اقصادی  2. مشکلات غیر اقتصادی

 مشکلات اقتصادی کشور:

1ـ بی ثباتی شاخص­های اقتصادی : یعنی نرخ ارز بالا رفته است ولی با نوسان بوده است از سال 80 تا 90 نرخ ارز از 860 تومان به 1240 تومان رسید که در این در 10 سال افزایش نرخ ارز به صورت ملایم بوده است ولی در زمستان 96 تا زمستان 97 نرخ ارز از 3600 تومان به 20000تومان رسیده و دائم نوسان داشته است . تولید کننده در این شرایط افق برنامه ریزی ندارد نمیتواند درمورد قیمتش برنامه ریزی کند در شرایط تورمی همه به یک میزان رشد نمی کنند و این نوسان توان برنامه ریزی عوامل اقتصادی را مختل می کند.

2ـ حجم بالای نقدینگی در ایران : وقتی کالایی تولید می شود باید مبادله کند تا اقتصاد کشور بچرخد و برای این تبادل کالاها نیاز به پول داریم  این نقدینگی مثل تیغ دولبه است که هم می­تواند نابودکننده باشد و هم سبب سرمایه گزاری جدید شود.

در 45 سال گذشته نقدینگی ایران 35000 برابر شده ولی آیا تولید هم 35000 برابر رشد داشته است؟ در همین مدت در آمریکا نقدینگی 9برابر شده و تولید 35000 برابر شده است. تا کنون نقدینگی کشور 18 میلیارد تومان است ولی 97 درصد آن سپرده بانکی و 3 درصد آن اسکناس موجود می­باشد که در این 6 سال دولت اعتدال نقدینگی بیش از 3 برابر شده است و به صورت عادلانه تقسیم نمی­شود. 80 درصد از این نقدینگی متعلق به تعداد اندکی از جمعیت است و فقط بین افرادی که سپرده بانکی کلان دارند تقسیم می­شود. برای رفع این مشکل باید نظام مالیاتی اصلاح شود . از این رو از افرادی که نقدینگی را بالا می­برند مالیات گرفته شود ولی برخلاف قانون مالیات به کارگر تعلق گرفته است.