در احوال فیلسوف بزرگ، حاج ملا هادی سبزواری نوشته اند: از کثرت شهامتی که داشت، از هیچ کس چیزی نمی خواست . تحف و هدایا را نیز اصلا قبول نمی کرد . در همه عمر، با کمال زهد و تقوا، صدق و صفا، بی آلایشی و نهایت «عزت نفس » گذرانید .

عزّت، در لغت، به معنای شکست ناپذیری است. «عزیز» یکی از صفات خداوند است که در قرآن، ذات پاک خدا 92 بار با این صفت یاد شده است.

عزّت، در مورد انسان نیز از همین ریشه سرچشمه می گیرد و به معنای حفظ آبرو و شخصیّت، و عدم کرنش 0در برابر صاحبان زر و زور و تزویر است که یک نوع شکست ناپذیری است.

امام علی علیه السلام فرموده‎اند:

«من اتی غنیا فتواضع له لغناه ذهب ثلثا دینه » (1)

هر کس نزد ثروتمندی رود و به خاطر توانگری و ثروتش در مقابل او کرنش و فروتنی کند، دو سوم دینش رفته است.

«الصبر علی الفقر مع العز اجمل من الغنی مع الذل » (2)

شکیبایی بر تنگدستی همراه با عزت، زیباتر از ثروتمندی با ذلت است. در زندگی و سیره عالمان دینی نیز نمونه هایی بسیار زیبا و بالنده از عزت نفس در برابر طاغوت ها و دیکتاتورهای عصرشان وجود دارد که به زندگی آنان، درخشندگی والایی بخشیده است.

که بعضی از آن ها را در ادامه ذکر می‏کنیم:

آیت الله العظمی بروجردی

آیت الله العظمی بروجردی رحمه الله معتقد بود که روحانی باید عزیز باشد و تن به ذلت ندهد و در برابر ارباب زر و زور سر تعظیم فرود نیاورد .

اگر کسی خدمت ایشان می رسید و سهم امام هنگفتی هم می آورد; ولی شائبه تحقیر در آن بود، آن پول را نمی پذیرفت .

حتی رجال و شخصیتهای مملکتی معتقد بودند که وقتی به حضور مرجع اسلام می آیند، باید کمال ادب را داشته باشند . هنگامی که یکی از رجال معروف آن زمان به خدمت ایشان آمده و روی سکویی که کمی از سطح مجلس بلندتر بود، نشست; آیت الله العظمی بروجردی رحمه الله با ناراحتی فرمودند: بنشین پایین . (3)

پی نوشت‏ها:

1. نهج البلاغه حکمت 228.

2. غرر الحکم. مردان علم در میدان عمل، ج 2، ص 418 .

3. مردان علم در میدان عمل، ج 2، ص 418 .

هر که این دعا را در وقتش بخواند، گناهش آمرزیده میى‏شود، هرچند به عدد دانه‏ هاى باران،

برگ‌هاى درختان و ریگ‌هاى بیابان باشد!

دعای مجیر در بین دعاها از جایگاه بلندى برخوردار است و از حضرت رسول صلى الله علیه و آله روایت شده و دعایى است که آن‏ حضرت هنگامى که در مقام ابراهیم مشغول نماز بودند، جبرئیل آورد و علامه کفعمى در «بلد الامین» و «مصباح» این دعا را ذکر نموده و در حاشیه آن به فضیلت آن اشاره کرده است. از جمله اینکه هر که این دعا را در «ایام البیض» [روزهاى سیزدهم و چهارهم و پانزدهم] ماه رمضان بخواند گناهش آمرزیده مى‏شود، هرچند به عدد دانه‏هاى باران و برگ‌هاى درختان و ریگ‌هاى بیابان باشد! و خواندن آن براى شفاى‏ بیمار و اداى دین و بى‏نیازى و توانگرى و رفع غم و اندوه سودمند است.

در رساله حقوق، امام سجاد عليه‏ السلام حقوق افعالي را براي انسان مي‏شمرد، وقتي به روزه مي‏رسد و حقي که روزه، اين فريضه الهي از انسان متعهد و مسئول دارد، اينگونه بيان مي‏فرمايد :

اما حق روزه آن است که بداني اين پرده‏اي است که خداوند در برابر زبان، گوش، چشم، فرج، و شکمت آويخته تا تو را از آتش بپوشاند، چنان که در حديث آمده «روزه سپر آتش است‏» ، اگر اعضاي خود را در پس اين پرده نگاه داري (و آنها را از گناه حفظ کني) اميد است (از عذاب) محجوب و محفوظ باشي و اگر اعضاء پشت پرده آرام نگيرد، و گوشه و کنار آن بالا رود، و عضوها براي تجاوز از حدود سرکشد، چشم نگاه شهوت انگيز کند، نيروها که بايد براي حفظ بدن بکار رود به راه ديگر مصرف شود، ممکن است، پرده پاره گشته بدن بيرون افتد (و طعمه آتش گردد) و لا قوة الا بالله، بلي روزه صحيح، سند شرافت، و معيار هوش، و نيروي اراده انسان است، از اين جهت مي‏توان کند ذهني و ضعف اراده را متضاد با روزه دانست.

از غذاي حلال وقت افطار آن قدر نخورد که معده پر شود که هيچ ظرفي مبغوضتر به پيشگاه خداوند از شکم پري نيست که از غذاي حلال پر شده باشد، که در نتيجه قدرت هيچ گونه عبادتي و بهره برداري از شبهاي پر فيض ماه رمضان نداشته باشد، و ثانيا اين عمل با روزه‏داري و دستورات روحاني و معنوي روزه و اثرات آن منافات دارد.