سفیر سوّم امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف؛ ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی

سوّمین نائب و سفیر خاص امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، شیخ بزرگوار، حسین بن روح نوبختی است. او در زمان حیات سفیر دوّم، یکی از کارگزاران او بود و در چند سال آخر از سوی محمد بن عثمان در رأس شبکه‌ی وکالت قرار گرفت و به عنوان واسطه‌ی بین او و وکیلان دیگر به فعالیّت پرداخت. حسین بن روح در میان شیعیان بغداد از موقعیّت اجتماعی خوبی بهره مند بود و حتی نفوذ و احترام قابل ملاحظه­ای نزد مقامات بالای مملکتی داشت و دستگاه حکومت نیز نسبت به ایشان حساسیّتی نداشت.

وی در زمان حیات محمد بن عثمان، از ناحیه‌ی مقدّسه به عنوان جانشین محمد و سوّمین نائب خاص حضرت منصوب شد و به وسیله‌ی محمد بن عثمان به خواص شیعیان و وکیلان امام(عج) معرّفی گردید.

ایشان مسئولیّت امر نیابت را در حدود سال 305 ه.ق در ماه جمادی الأولی، بعد از درگذشت محمد بن عثمان به عهده گرفت.

دلائل سفارت حسین بن روح نوبختی

1-ام کلثوم، دختر محمد بن عثمان می­گوید: حسین بن روح سالهای طولانی وکیل محمد بن عثمان و ناظر بر املاک او بود، اسرار او را به رؤسای شیعه می­رساند و از نزدیکان خاص وی بود. پدرم ماهیانه 30 دینار به عنوان حقوق به وی می­داد. این مبلغ غیر از وجوهی بود که از وزراء و رؤسای شیعه ودیگران به علّت احترام و جلالتی که نزد آنها داشت به او می­رسید. بدین جهت حسین بن روح درقلوب شیعیان جایگاه بزرگی پیدا کرد؛ زیرا آنها می­دانستند که او از نزدیکان پدرم هست. مقدّمات وکلالت در زمان پدرم آماده شده تا آنکه پدرم به دستور حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف مأمور شد که او را به جانشینی خود معرّفی کند و در خصوص نیابت ایشان هیچگونه اختلاف و تردیدی پیش نیامد و من یک نفر از شیعیان را نمی­شناسم که درباره‌ی وکالت او شک داشته باشد.( 1 )

2- از دیگر دلائل مهم بر وکالت جناب حسین بن روح نوبختی، توقیعاتی است که در زمینه­های مختلف از جمله فقه بر ایشان عرضه شده است. توقعیاتی در زمینه­های فقهی، جواب سؤالات شیعیان و لعن و نفرین امام مهدی به بعضی از کسانی که منحرف شده­اند مانند شلمغانی و..

3- از دیگر دلائل وکالت ایشان این است که در آغاز کار ، خادم ابوجعفر محمد بن عثمان نزد ایشان آمد و امانت­هایی از قبیل عصا، کلید، صندوقچه ابوجعفر را به ایشان تحویل داد و گفت: ابوجعفر به من گفته است این اشیاء را پس از خاکسپاری به ابوالقاسم حسین بن روح بده. در این صندوقچه مهرها و خاتم­های امامان است.

وسرانجام ایشان که از سال 305 ه.ق تا سال 326 ه.ق به مدّت بیست و یک سال منصب سفارت از ناحیه‌ی مقدسه را به عهده داشت در تاریخ 18 شعبان همین سال، چشم از جهان فرو بست. پیکر مطهر این سفیر گرامی در بغداد در سوق الشورجه به خاک سپرده شد و مقبره­اش زیارتگاه شیعیان گشت و مردم به زیارت ایشان تبرک می­جویند.( 2 )

1 - الغیبه، شیخ طوسی، ص 372

2– علامه مجلسی، بحار الأنوار، ج 51، ص 358

مؤمن باید همیشه حدی را بین خود و مردم نگه دارد . این حد و حدود و نیز برخی دیگر از آداب معاشرت را جناب لقمان حکیم چنین به فرزندش می آموزد : ” پسرم زیاد با مردم نزدیک مشو ، که موجب دوری از دل های آنان می شوی و یک سره نیز از آن ها دوری مکن که خوار و بی مقدار گردی . کارهای پسندیده ات را نزد مخالفان آن کارها بازگو مکن ، زیرا همان طور که بین گرک و گوسفند دوستی برقرار نمی شود ، بین نیکوکار و بدکار نیز دوستی به وجود نمی آید . کسی که به قیر نزدیک شود ، مقداری به او می چسبد ؛ همچنین کسی که با تبهکار شریک ( و همراه) شود ، روش های او را می آموزد .”

اصول کافی ، ج4 ، ص457

یکی از کارهای ناپسند در برخوردهای اجتماعی تبعیض بین فقیر و غنی است ؛ زیرا از نظر اسلام ، همه بنده ی خدا هستند و هیچ برتری ای بر یکدیگر ندارند جز به وسیله تقوا . امام رضا علیه السلام فرمود : هر کس فقیر مسلمانی را ملاقات کند و به گونه ای بر او سلام نماید که با سلام بر ثروتمند فرق داشته باشد ، در روز قیامت خدا را در حالی ملاقات می کند که خدا بر وی خشمگین است .

عیون الاخبار ، ص 215