مفهومی که بسیارکلیدی و اساسی بوده و آموزش آن باید از دوران کودکی آغاز شود ، مفهوم عبودیت و عبد بودن است . اینکه ما مملوک و عبد بوده و دارای صاحب هستیم . باید به طور دقیق مفهوم عبد بودن را به بچه های خود یاد آوری کنیم . گاهی اوقات ما از خدا حرف زده و سعی می کنیم که اعتقاد به خدا را در بچه های خود تثبیت کنیم . ولی رابطه ی خود را با خدا به آنها بازگو نمی کنیم . ما در ارتباط با اطاعت از خدا با بچه ها حرف زده و فوائد این اطاعت را هم توضیح می دهیم اما نمی گوییم که علت اصلی این اطاعت به این خاطر است که ما عبد هستیم و عبد اساساً باید اطاعت کند . یک بنده در برابر مولای خود اختیاری ندارد . این مولا به انسان لطف کرده و اختیار و آزادی داده است . و از او خواسته که آزادانه حرف مولای خود را گوش دهد .

اگر مفهوم عبد و مولایی برای بچه ها جا بیفتد ، بسیاری از مفاهیم دیگر را می توان راحت تر برای آنها توضیح داد . الان در تمدن غرب ، فیلسوفان یک معنویتی را بدون شریعت ساخته و پرداخته کرده اند . یعنی ایمانی که بدون رابطه ی عبد و مولایی است . مثلاً هرگاه با خدا کار دارند به سراغ او می روند . آنها خدا را مانند یک پزشک یا پلیس راهنمایی و رانندگی در نظر می گیرند . یا مانند مادری می بینند که فقط به فرزندان خود محبت می کند و آنها نیز از این محبت لذت می برند . در حالی که رابطه ی ما با خداوند ، رابطه ی عبودیت است . ما نمی توانیم قبل از تفهیم این رابطه مفهوم نماز را برای بچه های خود توضیح دهیم . عبد باید مقابل مولای خود ایستاده و تعظیم کند . در باطن مفهوم عبودیت ظرایفی وجود دارد که باید آنها را ذکر کنیم . از جمله ی این ظرایف مالکیت است . خدا صاحب اختیار ما است و ما متعلق به او هستیم . در ابتدای زندگی، کودک خود را متعلق به پدر و مادر می داند . از او می پرسند که تو فرزند چه کسی هستی . این مسئله در واقع به گونه ای معنای تعلق و مالکیت را می دهد. در حالی که پدر و مادر فقط نسبت به بچه ولایت دارند . بچه باید این دوران را سپری کرده و مفهوم تعلق و مالکیت را به خوبی درک کند . تا پدر و مادر بتوانند در هفت سال دوم مفهوم بالاتری را برای او جا بیندازند . در هفت سال دوم باید به کودک خود بگوییم که تو تا الان بچه ی ما بودی ولی الان بنده ی خدا هستی .اکثر مردم معنای کلمه ی بنده ی خدا را نمی فهمند . ما اگر واقعاً خدا را مالک خود بدانیم ، هر اتفاقی که برای ما بیفتد اهمیتی ندارد . چون در واقع این اتفاق برای یک مملوک خدا افتاده است . در حدیثی داریم که فرمود: حقیقت عبودیت چیست ؟ اول اینکه خدا را مالک خود بدانید . ما می توانیم این ظرایف نهفته در معنای مالکیت را به بچه های خود منتقل کنیم . در برخی از فرهنگ ها خدا در خدمت بشر قرار می گیرد . آنها می گویند که من خیلی چیزها را لازم داریم از جمله خدا . در واقع خدا هم یکی از اقلام سبد روزانه ی آنها است . در حالی که ما عبد هستیم . برای جا انداختن حقیقت عبد در جامعه باید تلاش زیادی کرد . چون نمونه ی آن را ما نداریم . مثلاً رئیس یک کارخانه صاحب و مولای کارگران خود نیست . حتی یک خدمتگزاری که به خانه ی شما می آید عبد شما نیست . کاری برای شما انجام می دهد و مزد آن را نیز می گیرد . خوشبختانه الان دوران بردگی از بین رفته است . اما باعث شده که انتقال این مفهوم به بچه ها برای پدر و مادر سخت شود . یکی از مفاهیمی که اخیراً زیاد به آن توجه می شود ، مفهوم هویت است . اینکه چه تعریفی انسان از خود دارد . مبنای هویت سازی برای هر کسی ، درک عبد بودن است . هر تعریف دیگری برای انسان غیر از عبد بودن ، یک تعریف فرعی است . انسان باید حقیقت خود را معرفی کند . البته الان ما از هویت ملی ، صنفی ، جغرفیایی و غیره صحبت نمی کنیم . اصولاً باید انگیزه ی نماز انسان همین مفهوم عبودیت باشد . یعنی عبدی در برابر مولای خود ایستاده است . اگر کسی بپرسد که چرا ما باید نماز بخوانیم ، مفهوم عبودیت را درک نکرده است . پیش نیاز نماز خواندن همان مفهوم عبودیت است. در احکام اسلامی آمده که چگونه مولا می تواند فرمان دهد . اگر عبد در حال انجام ضروری ترین کارهای خود هم باشد، باید آن را ترک کرده و امر مولای خود را اطاعت کند . این رابطه می تواند در روی زمین ظالمانه هم نباشد . به همین خاطر در اسلام بردگی حرام نیست . البته نمی خواهیم بردگی را تبلیغ کنیم اما در مقدمات دین ما بردگی حرام نیست . فقط زمینه هایی ایجاد شده که کم کم بردگی ا ز بین برود. اما در دین ما بردگی علاوه بر آداب ، احکام عجیبی هم دارد . اینکه عبد در برابر مولای خود چگونه باید باشد. ما باید همین حس را در برابر خداوند متعال بگیریم . ممکن است برخی افراد احساس کنند که مفهوم عبد بودن سنگین و تلخ است . اما شما می توانید هنرمندانه شیرینی آن را برای بچه ها بیان کنید . پدر و مادر باید به فرزند خود بگویند که چقدر ما تو را دوست داریم ، خدای ما بیشتر از ما به تو علاقه دارد . چون خدا مولای تو است و مولا عبد خود را بسیار دوست دارد . برخی از افراد فقط می خواهند به بخش های شیرین و عاطفی دین بپردازند . آنها نمی خواهند به مبانی دین که ممکن است سخت هم باشد مراجعه کنند . حضرت امام در یکی از سخنرانی های خود فرمودند که یک اربابی بود که یک غلام داشت . این غلام خوب خدمت نمی کرد . روزی یک میهمان به خانه ی ارباب آمد . در هنگام چیدن سفره دو یا سه بار ارباب غلام خود را توبیخ کرد . موقع غذا خوردن ارباب از بیرون از خانه صداهایی را شنید . ارباب به بیرون از خانه رفت و بعد از مدتی بازگشت . به میهمان خود گفت : دیدم عده ای غلام من را می زدند . رفتم و آن عده را فراری داده و غلام خود را نجات دادم . میهمان به او گفت : شما که از این غلام راضی نبودید . ارباب در جواب گفت : این غلام غیر از من شخص دیگری را ندارد تا از او دفاع کند . البته این ها نمونه های زمینی است و قابل مقایسه با ارتباط ما با خدا نیست. امیرالمومنین (ع) به یکی از شیعیان خود فرمودند که ما آنقدر به شما شیعیان علاقه داریم که وقتی شما مریض می شوید ما نیز به خاطر شما مریض می شویم . با شادی شما شاد شده و با غم شما غمگین می شویم . بلافاصله بعد از این سخنان فرمودند که خدای ما بیشتر از ما شما را دوست دارد . پدر و مادر نیز باید علی ابن ابیطالب (ع) را الگوی خود قرار دهند . به فرزند خود محبت کنند و سپس به او بگویند که خدا بیشتر از ما تو را دوست دارد . باید مدام این حرف را به فرزند خود القا کنند . اگر بچه علت این حرف را پرسید بلافاصله به او بگویند که خدا مولا است و تو متعلق به او هستی .

منبع :برنامه سمت خدا سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین پناهیان