انسان برای سپری کردن بهتر زندگی نیازمند الگویی مناسب است. الگویی که نقشه راه عبور از فراز و فرودهای موجود در طول زندگی باشد. و برای اینکه بهترین راه را بپیماید لازم است بهترین الگو را نیز انتخاب نماید.

برای زنان مسلمان در این دورانِ قحطیِ بهترین ها، کدام بانویی را می توان همچون زینب کبری علیهاالسلام (241559) یافت که هم بهترین دختر برای پدر و مادرش باشد و هم بهترین خواهر برای برادرش و بهترین مادر برای فرزندانش و در نهایت بهترین همسر برای شوهرش.

راز این همه کمالات چیست؟ یکی از علل بهترین شدن ها، بهترین داشتن هاست. و زینب کبری علیهاالسلام چنین بود که بهترین شد چون بهترین ها را داشت؛ بهترین پدر دنیا را داشت و آن کسی نبود جز امیرالمۆمنین علی بن ابی طالب علیه السلام اولین شخصیت عالم بعد از رسول خدا صلی الله علیه و آله.

بهترین مادر دنیا را داشت؛ یعنی صدیقه کبری فاطمه زهرا سلام الله علیها . بهترین برادرهای دنیا را داشت آن دو بزرگواری که سید جوانان اهل بهشت هستند یعنی حسن و حسین علیهماالسلام.

روشن است وقتی انسان در چنین محیطی بزرگ شود بزرگ می شود آن هم به وسعت تمام دنیا!

اینکه حضرت زینب کبری علیهاالسلام نماز شب شام عاشورایش نیز ترک نمی شود هر چند آنرا نشسته بخواند چون مادرش بانویی بود که وقتی در محراب عبادت قرار می گرفت نورش به آسمانها متصاعد می شد و ملائکه به عبادت او شادمان می شدند. و پدری، که نه تنها پدر او بلکه پدر تمام عالم بود، کسی است که سید الساجدین علیه السلام عبادت خود را در برابر عبادت او ناچیز می انگارد. پس جای تعجب نیست که او نیز از عابدان زمان خود باشد.

بهترین جدّ

جدّ او اشرف مخلوقات است؛ کسی که خداوند به یمن وجود او عالم وجود را خلق کرد و اسلام را دین سهله و سمحه قرار داد. زینب کبری علیهاالسلام حدود پنج سال حیات جدش رسول خدا صلی الله علیه و آله را درک کرد. [1] و همین پنج سال کافی بود برای اینکه از وجود نازنین ایشان بهره مند شود و نعمت نزول وحی را درک نماید. صبر و حلم و تحمل مشکلات پیش روی اسلام که بر دوش نازنین حضرت ختمی مرتبت سنگینی می کرد را نظاره کند و از آن برای آینده سرنوشت ساز درس بگیرد.

بهترین پدر

حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرمودند: انا و علی ابوا هذه الامة.[2] من و علی پدر این امتیم. دختری که در آغوش مهر چنین پدری باشد که ظرفیت او به اندازه پدری تمام امت است؛ پدری که برای یتیمان کوفه پدری کرد ؛ پدری که در برابر نادانی دوستان صبر پیشه کرد به گونه ای خود فرمود: مثَل من مانند کسی است که استخوان در گلو و تیغ در چشم دارد؛ از چنین پدری است که دختری رشد می کند که کربلائیان را در صبر خود متحیر می کند! از چنین پدری است که کلام نافذش گوش جهانیان را پُر می کند و کوفیان بی وفا را در جا از کرده خود نسبت به خامس آل عبا علیه السلام پشیمان می نماید که در حین خطبه این بانو از خجالت آرزوی مرگ کنند.

بهترین مادر

مادری همانند فاطمه زهرا علیهاالسلام نیامده و نخواهد آمد؛ او سرور زنان عالم از اولین تا آخرین است. فرزندانی که در دامن پاک او پرورش یافتند نیز مانند خود ایشان بی نظیرند. که یکی از آنان زینب کبری علیهاالسلام است.

علامه مامقانی (ره) در شأن حضرت زینب کبری علیهاالسلام می فرماید: «هی فی الحجاب و العفاف فریدة ، لم یر شخصها أحد من الرجال فی زمان أبیها و أخویها إلى یوم الطفّ.»[3]

عفاف زینب کبری علیهاالسلام از عفاف مادرش فاطمه زهرا علیهاالسلام است، از غیرت پدرش علی مرتضی علیه السلام است. وقتی دختر علی و فاطمه علیهماالسلام می بیند که چگونه مادرش در برابر نامحرمان ملاحظه می کند و خود را تا آنجا که ممکن است از دید نامحرم دور نگه می دارد[4] و بهترین حالت برای زن را لحظه ای می داند که نامحرم او را نبیند، ناخودآگاه فرهنگ حجاب و عفاف در ذهن کودک او نقش می بندد. بعد از مادر نیز پدر تمام تلاشش را می کند که نامحرمی قد و بالای دختر نازنین اش را نبیند. این است که زینب علیهاالسلام بهترین دختر می شود.

بهترین برادر

و اما برادران حضرت زینب علیهاالسلام آن دو گل خوشبوی پیامبر رحمت[5]، امامان شیعه، حسن و حسین صلوات الله علیهما. خواهری که برادرانی این چنین داشته باشد که در نهایت کمال و ادب و خداترسی و حیا باشند؛ با این برادران کودکی خود را سپری کند و آنقدر بزرگ شود تا اینکه بشود قافله سالار اسرای کربلا در کوفه و شام ؛ تا آنجایی که برادرش اباعبدالله الحسین علیه السلام، یادگاران خویش را به او بسپارد؛ اینجاست که آن عالم بزرگ در وصف این بانوی مخدره می ماند که چه بگوید و چنین تعبیر می کند:

قال العلّامة المامقانی (ره): أقول: زینب، و ما زینب!و ما أدراك ما زینب! هی عقیلة بنی هاشم، و قد حازت من الصفات الحمیدة ما لم یحزها بعد امّها أحد، حتّى حقّ أن یقال: هی الصدّیقة الصغرى؛ [6]

اگر کسی بگوید اینکه زینب کبری علیهاالسلام بهترین دختر است چون بهترین پدر و مادر را داشته است؛ اینکه بهترین خواهر است چون بهترین برادر را داشته است. در جواب باید متذکر شد که درست است که والدین خوب در تربیت فرزند نقش بسزایی دارد اما این تنها زمینه برای خوب شدن است بلکه آن چیزی که فردی را خوب می کند بهره بردن صحیح از این شرایط است. و الّا کسانی در طول تاریخ بوده اند که بهترین والدین را نیز داشته اند اما باز به بیراهه رفته اند.

پی نوشت:

1. شبر، ادب الطف، ،ج‏1،ص238(و كانت عند وفاة جدها رسول اللّه صلی الله علیه و آله بنت خمس سنین)

2. ابن شاذان، محمد بن احمد، مائة منقبة من مناقب أمیر المۆمنین و الأئمة من ولده علیهم السلام من طریق العامة، 1جلد، مدرسة الإمام المهدى عجّل الله تعالى فرجه الشریف - ایران ؛ قم، چاپ: اول، 1407ق. ص46

3. عبدالله بحرانی اصفهانی، مستدرك عوالم العلوم، مۆسسة الإمام المهدى عجّل الله تعالى فرجه الشریف‏، چاپ:اول، 1413 ق‏،نوبت چاپ: اول‏،ج‏11-قسم-2-فاطمة علیهاالسلام ،ص:950

4. ابن اشعث، محمد بن محمد، الجعفریات (الأشعثیات)، مكتبة النینوى الحدیثة - تهران، چاپ: اول، بى تا،ص: 95

5. ابن بابویه، محمد بن على، الأمالی (للصدوق)، 1جلد، كتابچى - تهران، چاپ: ششم، 1376ش. ص: 487

6.عبدالله بحرانی، پیشین، ص:950

سید روح الله علوی

بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان