پیوند: http://www.iqna.ir/fa/News/1405556

لایک تأثیرگذارترین ابزار شبکه‌های اجتماعی
لایک بازخورد فکر مخاطب در ارتباط با صاحب پست و یا صفحه مربوطه است و به جرئت می‌توان گفت اگر از کاربران داخلی و خارجی شبکه‌ها و اپلیکیشن‌های اجتماعی ‌درباره تأثیرگذارترین و جذاب‌ترین بخش ‌این ابزارها سوال شود امکان لایک را نام خواهند برد. امکانی که به تنهایی توانسته است ذهن‌ها و زمان‌های بسیاری را به خود مشغول کند.

اما آیا تاکنون از خود پرسیده‌اید که ضرورت لایک خوردن مطالب شما در شبکه‌های اجتمای و ارتباطی یا هر عنوانی که به صورت عمومی به نمایش در می‌آید تا چه حد ذهن شما به خود مشغول کرده است؟ آیا این موضوع به دغدغه‌ای مهم برای افراد تبدیل نشده است؟ میزان حدس شما در خصوص لایک خوردن چه قدر در انتخاب نوع مطلب و عکسی که در صفحه خود می‌گذارید تأثیر دارد؟ هر لایک چه فلسفه‌ای دارد؟ چرا برخی برای به دست آوردن لایک بیشتر به آب و آتش می‌زنند؟ عواقب روحی، روانی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی نهفته در پس هر لایک چیست؟

ابوذر منتظر قائم، تحلیلگر شبکه‌های اجتماعی و کارشناس فضای مجازی در رابطه حضور در شبکه‌های اجتماعی و قابلیت لایک در این شبکه‌ها می‌گوید: حضور در شبکه‌های اجتماعی بیگانه اساسا از بنیان مشکل دارد. چراکه حضور در این شبکه‌ها مضراتی را در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی برای کشور و افراد در پی دارد.
لایک ابزاری برای جمع‌آوری اطلاعات و علاقه افراد
وی افزود: این شبکه‌ها مشکلات و ابعاد مختلفی دارد که وقتی به صورت تحلیلی وارد آنها می‌شویم، موضوع  لایک مطرح می‌شود. یکی از ابزارهای لازم برای جمع‌آوری اطلاعات و علاقه افراد لایک کردن و یا به اشتراک گذاشتن اطلاعات است.
این تحلیلگر شبکه‌های اجتماعی ادامه داد: وقتی ما با یک فرهنگ از بنیان غلط مواجه هستیم، که عبور از فیلترینگ و نظام‌های کنترلی جمهوی اسلامی و یا هر نظام دیگری را بر اساس اسناد بالادستی خودش عرفی می‌کند، دیگر ابزارها و تبعات آنها ادامه همین اتفاق خواهد بود.
وی تصریح کرد: لایک کردن یکی از ابعاد همین ماجرا است و منجر به این می‌شود که احساس و گرایشات افراد نسبت به موضوعات مشخص می‌شود. متاسفانه یک احساس زشت هم در محیط فضای مجازی وجود دارد و آن این است که افراد احساس می‌کنند که محیط فضای مجازی از هر قانون، اخلاق و شرعی به دور است.
این کارشناس فضای مجازی افزود: در این فضا‌ها با صفحات افرادی به ظاهر مذهبی مواجه خواهید شد که صفحات آنها، گاهی اوقات محتوایی را لایک کرده‌اند که از شأن اجتماعی و هویت ظاهری بیرون آنها کاملا متفاوت و گاهی مغایر است و این ناشی از وجود فضای ضد قانون در این شبکه‌ها است.
نشانه مثبتی در لایک  کردن وجود ندارد
منتظر قائم معتقد است نشانه مثبتی در لایک  کردن وجود ندارد و می‌گوید: کسی نمی‌تواند برای لایک کردن و رقابت بین این کار تأثیر مثبت اجتماعی قائل باشد. بلکه وسیع‌تر کردن، بی‌ارزش کردن محتوای اینترنتی، کاهش استناد پذیری علمی و حقوقی و کاهش اعتبار محتوای اینترنتی و همچنین سوء استفاده از احساسات و واکنش‌های لحظه‌ای مخاطبین به دور از عقل را نشان می‌دهد. لایک کردن اعتباری ندارد و بر بی‌اعتباری بیشتر محتوای اینترنتی دلالت می‌کند.

وی با  اشاره به اینکه تغییر و بهسازی برای لایک کردن وجود ندارد، گفت: تغییر و بهسازی این ابزار زمانی ممکن خواهد بود که مدیریت سیستم بر عهده خود شما باشد و تا زمانی که مدیریت سیستم در اختیار شما نیست هیچ امکانی برای مدیریت و فیلترینگ موضعی آنها در اختیار نخواهید داشت.
لایک هر مطلب نشان دهنده شخصیت شماست
لایک هر مطلب نشان دهنده شخصیت شماست یعنی با بررسی مطالبی که شما لایک می‌کنید می‌توان فهمید که چه خط فکری، احساسی، اعتقادی و رفتاری دارید. اما آیا مطلبی که شما صرفاً برای لایک خوردن در صفحه‌ اجتماعی خود می‌گذارید هم، نشان از شخصیت شما دارد؟ گویی برای بسیاری مهم نیست که چه تصویری از زندگی شخصی را در صفحه‌ عمومی می‌گذارند، فقط این مهم است که بیشترین لایک را بخورد. مگر یک لایک چه قدر ارزش دارد؟!

از اشتراک در مطالب ارزشمند تا قربانی کردن اخلاقیات

گاهی یک مطلب به حدی ارزشمند است که لایک کردن آن موجب می‌شود سایر دوستان ما نیز از آن مطلع شوند. گاهی یک کاربر از خواندن یک شعر، یک جمله پند‌آموز، یک خاطره و … به حدی لذت می‌برد که دوست دارد این لذت را بقیه دوستان او نیز تجربه کنند پس آن مطلب را لایک می‌کند، این کار یعنی ترویج مطالب ارزشمند که جنبه‌ تفریح و سرگرمی نیز دارد، آموزنده هم هست، تأیید دیگران و محبوبیت ما را نیز در پی‌دارد اما گاهی به هر قیمتی حتی به قیمت قربانی کردن اخلاقیات می‌خواهیم لایک شویم. 
به هیچ وجه نمی‌توان جلوی فعالیت‌ شبکه‌های اجتماعی را گرفت

حجت‌‌الاسلام و المسلمین محمد شریفی‌ صادقی، پژوهشگر مسائل خانواده و استاد حوزه با اشاره به ورود افراد به شبکه‌های اجتماعی گفت: این ابزار‌، برنامه‌‌ها و اپلیکیشن‌ها به گونه‌ای هستند که به هیچ وجه نمی‌توان جلوی فعالیت‌ آنها را گرفت و با هر ابزاری که ‌دانشمندان برای جلوگیری از ورود این ابزار تهیه کرده‌اند نتوانسته‌اند از آنها جلوگیری کنند.
وی افزود: دسته‌ای از دانشمندان در بعضی از کشورهای اسلامی هستند که قصد جلوگیری از این برنامه‌ها را دارند و طبیعتا دسته دیگری از کارشناسان و دانشمندان حوزه آی تی هستند که قصد انتشار این برنامه‌ها را دارند. مانند هکر‌ها و افرادی که نرم‌افزارهایی را در این زمینه ایجاد می‌کنند و فیلترشکن در اختیار افراد قرار می‌دهند و هر فعالیتی که در این زمینه شود قطعا یک نفر روی دست ما خواهد آمد و ابزار جدیدی را به علت تقاضای بالا ایجاد و عرضه می‌کند.
اگر بخواهیم پیشگیری کنیم باید ‌کارها ‌از پایه اصلاح شود
این استاد حوزه با ارائه مثالی ادامه داد‌: ما نمی‌توانیم جلوی آنفولانزا و یا درد یک نقطه از بدن را بگیریم، اما احتمال اینکه توانایی پیشگیری را داشته باشیم همیشه وجود دارد پس اگر بخواهیم پیشگیری کنیم باید ‌کارها ‌از پایه باشد.
شریفی‌ صادقی با اشاره به حدیثی  از پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) در رابطه با پایه‌‌ای بودن کارها، گفت: در روایت عظیمی از پیغمبر خدا(ص) و امیرالمؤمنین علی(ع)، نقل شده است که می‌‏فرمایند: «المؤمن کالجبل الراسخ لاتحرّکه العواصف» به این معنی که، کسی مومن است که ایمان به خدا دارد و یک پیوند ناگسستنی با پروردگار ایجاد کرده است، این شخص مثل کوه محکم و استوار است و هرچقدر هم باد تند بوزد این کوه را تکان نمی‌دهد. ممکن است خاکی از روی کوه بلند شود اما خود کوه را به هیچ‌وجه نمی‌تواند تکان دهد و بلرزاند.
وی ادامه داد: تعبیر پیغمبر خدا این است که مؤمن وقتی پایه‌های ایمانش قوی شد هرقدر که باد، کجی، بدی، ناراستی و انحرافات داشته باشد، از مسیر خارج نمی‌شود، تکان نمی‌خورد و به راه خودش ادامه می‌دهد و نمونه‌ آن را هم زیاد دیده‌ایم.
این پژوهشگر مسائل خانواده سؤال کرد که آموزش استفاده و مواجه با شبکه‌ها و ابزارهای ارتباطی از کجا باید شروع شود؟ و پاسخ داد: طبیعتا از خانواده. نباید اینگونه فکر کرد که جوانی که وارد این شبکه‌ها شده است و حتی آلوده به آن شده دیگر نمی‌توان برای او کاری انجام داد.
اثر‌گذاری از ریشه اتفاق بیفتد
شریفی‌ صادقی خاطرنشان کرد: برای ما مهم این است که این اثر‌گذاری از ریشه اتفاق افتد، یعنی درست از زمان کودکی پایه‌های ایمان فرزندان را تقویت کنند؛ زمانی که این پایه‌های ایمان تقویت شد یک شکل واکسینه برای فرد ایجاد می‌کند و دقیقا مانند این است که فرد برای جلوگیری از ابتلای به انفولانزا اقدام می‌کند و تا پایان زمستان و بهار هم دیگر دچار این بیماری نمی‌شود.
وی افزود: اگر اثرگذاری از کودکی و ریشه‌ای باشد، زمانی که با ویچت، واتس آپ، ماهواره و اینترنت و ابزاری که به هیچ وجه نمی‌توان با آنها مقابله و یا حذف کرد مواجه شد، خود را گم نخواهد کرد و مراقب است چگونه و از کدام نوع این ابزار استفاده کند.
وظیفه مؤمنین چیست؟
این استاد حوزه بیان کرد: اگر مشاهده می‌شود که فردی به هیچ عنوان مسائل اخلاقی را در شبکه‌‌های اجتماعی فعلی رعایت نمی‌کند و تصایر و یا فیلم‌های کاملا خصوصی خود را به نمایش عموم می‌گذارد، وظیفه مؤمنین چیست؟ آنهایی که توانایی دارند باید بتوانند یک سری از این افراد را به سمت خودشان حرکت دهند. با حرف، با زبان خوش، نصحیت و با زبان خود آنها با آنها صحبت کردن؛ همانگونه که یاران امام حسین(ع) و شخص ابی‌عبدالله این‌ کار را برای جمع کردن یاران خود انجام دادند، قطعا بی‌تأثیر نخواهد بود.

راه گم کرده‌اند
وی در پاسخ به اینکه چرا بعضی از افراد ‌در شبکه‌های اجتماعی تصاویر خود را به نمایش می‌گذارند، گفت: خیلی از این افراد راه خود را گم‌ کرده‌اند و در اصل گمراه‌ شده‌اند. بخشی از این افراد با برنامه‌های خوب آموزشی و تدوین شده توسط مسئولین فرهنگی و هرکسی در جایگاه خود و به نوبه خودش می‌تواند تأثیرگذار باشد. این افراد به کمک مومنین به سمت صحیح هدایت می‌شوند و مشاهده شده که این اتفاق افتاده است.
تا زمانی که علیه دین شمشیر نکشید‌ه‌اند، مدارا کنید
این پژوهشگر مسائل خانواده تاکید کرد: اهل ایمان در شبکه‌های اجتماعی حتی اگر با یک سری از افراد بی‌ایمان هم مواجه شده‌اند نباید نسبت به آنها بی‌ادبی کنند. باید تا زمانی که علیه دین شمشیر نکشید‌ه‌اند با آنها مدارا کرد. اگر هم قرار به نصیحتی است باید در نهایت آرامش و رحمت با موازین در دستور کار اسلام است، برخورد شود تا این افراد هم وجهه‌ای زیبا را از دین مشاهده کنند.
دریافت لایک، طبع آدمی برای خودنمایی است
شریفی‌ صادقی با اشاره به اینکه قرار دادن عکس‌های خانوادگی و شخصی و نمایش عموم برای دریافت لایک طبع آدمی برای خودنمایی است، افزود: خداوند برای امتحان انسان چیزی را قرار داده که به آن تبرج و خودنمایی می‌گویند. خودنمایی چیزی است که همه بشر دارند ولی شدت و ضعف آن متفاوت است و هرکسی به فراخور حال خودش آن را نشان می‌دهد.
خودنمایی نکنید تا از آفت دور بمانید
وی تصریح کرد: نباید به خودنمایی زیاد ایراد گرفت تا زمانی که از قواعدش خارج نشده است. اگراسلام هم در این رابطه به زنان می‌گوید که خودنمایی نکنید به این علت است که از آفات دور باشند. اینکه چرا فرد در این شبکه‌ها خودنمایی می‌کند هم به چند دلیل است: اول اینکه نسل بشر خودنمایی را دوست دارد اما ‌فرد از آفاتی که در این خودنمایی با آن مواجه خواهد شد اطلاعی ندارد.
نصیحت‌ها از قالب قدیمی خارج شود
این استاد حوزه در رابطه با راهکار هدایت افرادی که به درج تصاویر و مطالب خصوصی در شبکه‌های اجتماعی تمایل دارند، گفت: باید نصیحت‌ها در مورد این افراد از قالب قدیمی خارج شود و این افراد را به‌گونه‌ای به فکر وادار کرد تا نسبت به کارهای خود تفکر کنند. البته باز هم متوقع نباید بود که همه آنها مومن و اهل ایمان شوند.
به تعبیر رسول اکرم(ص)، علاقه به چیزی انسان را کور و کر می‌کند. حضرت امیرالمومنین(ع) هم می‌فرماید کسی که به چیزی عاشق و شیفته شود، این محبت، چشم صورت و چشم دل او را نابینا می‌سازد، پس او با چشمی ناسالم می‌نگرد و با گوشی ناشنوا می‌شنود و خواسته‌ها و تمنیات، عقل او را از هم می‌گسلد و دنیا، دلش را می‌میراند. علاقه نابه‌جا و خارج از حد کنترل به لایک شدن هم همینطور است. انسان را به سمتی می‌کشاند که نباید.
در نهایت باید گفت پدیده لایک شاید ابزاری کوچک به‌نظر برسد، اما توانسته است کاربر استفاده کننده از شبکه‌های اجتماعی را به خود نیازمند کند، به گونه‌ای که کاربران برای درج کوچک‌ترین مطلب پیوسته به دنبال آن هستند که چه تعداد از عناوینی که قرار داده‌ایم رضایت و نظر دیگران را به خود جلب کرده‌ است.

جهان محضر خداست. خداوند هر لحظه اعمال ما را می‌نگرد و لایک می‌کند. اگر قرار است لایکی بگیریم چه زیبا است که از طرف خدا بگیریم. اگر قرار است خشنود کنیم و خودنمایی کنیم، درست خودنمایی کنیم.
خشنودی خدا از همه بهتر است
وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدینَ فیها وَمَساکِنَ طَیِّبَةً فی‏ جَنَّاتِ عَدْنٍ وَرِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ أَکْبَرُ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظیم‏ .
خداوند به مردان و زنان با ایمان، باغ‌هایى از بهشت وعده داده که نهرها از زیر درختانش جارى است جاودانه در آن خواهند ماند و مسکن‏‌هاى پاکیزه‌‏اى در بهشت‌هاى جاودان (نصیب آنها ساخته) و (خشنودى و) رضاى خدا‌، (از همه اینها) برتر است و پیروزى بزرگ‌، همین است!(سوره توبه آیه 70)