پیوند: http://www.iqna.ir/fa/News/1413039

کانون خبرنگاران نبأ: روزگار غریبی است، از یک طرف، طنین ادعاهای عاشقانه‌ جوانان «که نمی‌گذارند با هم زندگی کنیم» و از یک طرف آمار وحشتناک طلاق که به‌دلیل خیانت زوجین صورت می‌گیرد همه را شوکه کرده است، به‌راستی کدام را باید باور کرد.

به گزارش کانون خبرنگاران نبأ، یاد آن حیاط با صفای خانه پدربزرگ، با آن حوض آبی رنگش، درخت‌های کوچک سیب و خرمالو که بوی شکوفه‌هایش صبح همه را مست می‌کرد به خیر. صبح که می‌شد پدربزرگ لب حوض صورتش‌ را می‌شست و گوشش به رادیوی قدیمی مشکی رنگش بود که شیرخدا می‌خواند.

از آن طرف نگاه مهربان مادربزرگ که با دست‌های پینه بسته اما پر از عاطفه‌اش سفره صبحانه را لب ایوان پهن می‌کرد و خودش کنار سماور می‌نشست و آقا را صدا می‌کرد تا با هم صبحانه بخورند و قبل از آمدن پدربزرگ شروع به خوردن نمی‌کرد.

یاد آن سفره به خیر! سفره‌ای که همه خوردنی‌هایش دسترنج زحمت جفتشان بود. مربای هویج، مربای به، کره محلی و… چه روزهایی! روزهایی که چاشنی لقمه‌هایشان صفا، صمیمیت، یکرنگی و عشق بود. پدرم می‌گفت/ پدر بزرگت، دوستت دارم را یک بار هم به زبان نیاورد/ مادر بزرگت اما یک قرن با او عاشقی کرد(شاعر محمدعلی بهمنی).

اما این روزها فرصت بیشتر اما تفریح کمتر، تنوع غذایی بیشتر اما تغذیه ناسالم‌تر، درآمد بیشتر اما محبت کمتر، منازل رؤیایی اما بنیان خانواده‌ها پوشالی.

این روزها بی‌اعتمادی جای خود را به آرامش کانون گرم خانواده ایرانی داده است! وارد دادگاه که می‌شوی آمار خیانت انسان را شوکه می‌کند.

جالب اینجاست این روزها آمار بسیاری از طلاق و خیانت در سنین بالا و حتی خانواده‌های متدین و متعصب منتشر شده که گویی حتی جامعه‌شناسان نیز پاسخ مناسبی برای آن ندارند.

روزمرگی و درگیری افراد با شغل خود باعث دور شدن افراد خانواده از هم می‌شود، حتی پیشرفت تکنولوژی نیز باعث دور شدن نزدیک‌ها و نزدیک‌ شدن دورها می‌شود. در خانواده‌هایی که افراد آن صمیمی‌تر هستند شاید در یک فرصت کوتاه شبانه با هم غذایی بخورند. به‌دلیل تن دادن به این سبک زندگی مدرن به مرور زمان نهاد خانواده دچار گسستگی می‌شود.

این روزها یکی از آسیب‌های مهم اجتماعی در بین نسل امروز معضل «گسستگی خانواده» است. باید بررسی کرد که این آسیب چرا و چگونه به‌وجود آمده و ریشه اصلی این معضل چیست و پیامدهای آن چه خواهد بود؟ مطمئناً این معضل عواقب ناخوشایندی برای نسل جوان خواهد داشت و به مرور منفی‌نگری نسبت به هر مسئله‌ای جایگزین مثبت‌اندیشی خواهد شد.

یکی از ویژگی‌های ازدواج، تعهد و پایبندی هر یک از همسران نسبت به یکدیگر و حقوق متقابل است، به‌گونه‌ای که این تعهد شالوده زندگی مشترک است؛ در غیر این صورت اعتماد متقابل بین همسران یا اعضای خانواده کمتر و کمتر خواهد شد.

خیانت پایه‌های زندگی را متزلزل می‌کند

براساس تحقیقات به عمل آمده توسط محققان، عوامل مختلفی مانند ورود ماهواره به منازل و گرایش جوانان به الگوبرداری از فرهنگ غرب، کمرنگ شدن باورهای معنوی و… باعث بروز خیانت و سست شدن بنیان خانواده می‌شود.

خیانت پیامدهای مخربی در روابط زوجین دارد. در چند سال گذشته متأسفانه عبارت «خیانت همسر» روز به روز قبح خود را بیشتر از پیش از دست داده و موجب درد و رنج خانواه‌های زیادی شده است. به اعتقاد کارشناسان مسائل اجتماعی، خیانت به همسر در بیشتر موارد از سوی مرد آغاز می‌شود.

از بین رفتن عشق و علاقه، عدم جذابیت همسر، سهل‌انگاری زنان، هوسرانی، غیرقابل تحمل بودن همسر، عقده‌ها‌ی جنسی، بی‌خطر شمردن خیانت، زیاده‌خواهی و تنوع‌طلبی، خیانت همسر و عدم رغبت زن به داشتن روابط با شوهر خود از عواملی عنوان شده است که زوجین را به خیانت می‌کشاند.

خیانت کردن یکی از راه‌های بر هم خوردن ارتباط میان همسران است. اغلب زمانی که یکی از طرفین مرتکب خیانت می‌شود، اطمینان موجود از بین می‌رود و به دست آوردن دوباره آن بسیار دشوار است و چه بسا دیگر اطمینان اولیه هیچ‌گاه حاصل نمی‌شود.

رابطه احساسی، جنسی و اینترنتی از مهمترین خیانت‌ها به‌شمار می‌آید که اکنون رواج بیشتری در جامعه دارد.

کمرنگ شدن باورهای معنوی؛ عامل سست شدن بنیاد خانواده

هرچه دانسته‌های اخلاقی و مذهبی افراد افزایش یابد سبب مستحکم‌تر شدن پایه‌های خانوادگی می‌شود، اما متأسفانه با گذشت زمان به‌دلیل افزایش معضلات اجتماعی، کمرنگ شدن باورها در بین مردم به‌ویژه جوانان به وضوح قابل مشاهده است. یکی از مهمترین دلایل طلاق در جامعه کم‌رنگ شدن اعتقادات مذهبی است.

این معضل بیشتر به‌دلیل مواردی چون برخوردهای نامناسب خانواده، حرکت‌ها، رفتارها و برخوردهای ناصحیح برخی دستگاه‌های قضایی، مشکلات اقتصادی جوانان و عدم توانایی آنها در تهیه مسکن، ازدواج و…، تهاجم فرهنگی و رخنه خرافات و مطالب نادرست در میان آموزه‌های دینی است.

وجود این موارد و رشد روزافزون این مشکلات باعث کمرنگ شدن هرچه بیشتر باورها و اعتقادات می‌شود. مطمئناً هرجا دین ضعیف شد آسیب‌ها بیشتر می‌شود. این معضل اثرات منفی بر آینده جوانان خواهد داشت، چون از قید و بند یک‌سری مسائل خارج و پایبند تعهدات فردی و اجتماعی نمی‌شوند و به هر سمت و سویی که تمایل داشته باشند گرایش پیدا می‌کنند که نهایتاً عواقب خوشی برای خودشان نخواهد داشت.

هدف ماهواره و تبلیغات غربی قبح‌زدایی مفهوم خیانت است

این روزها پای به خانه اکثر ایرانی‌ها که می‌گذاری، با جعبه جادویی روبرو می‌شوی که درغالب ساعت‌های حضور اهالی خانه، بر روی شبکه‌هایی تنظیم شده که برنامه شبانه روزشان پخش سریال‌های رنگارنگ ترکیه‌ای و کلمبیایی است؛ سریال‌هایی که در 99 درصد از موارد با تعبیر رنگی و ملایم، به قبح‌زدایی مفهوم خیانت می‌پردازند.

سریال‌هایی که غیرمستقیم به رفتارهای دور از شأن می‌پردازد و پرده کراهت را از چهره خیانت و روابط نامشروع با اقوام و بستگان همسر کنار می‌زنند. شاید همین قبح‌زدایی‌های شبکه‌های ماهواره‌ای در سال‌های اخیر بوده است که این روزها، آمار خیانت زوجین تا به این اندازه رو به افزایش است.

برخی با رؤیای تنوع‌گرایی، این چنین قدم در مسیری می‌گذارند که در نهایت جز پشیمانی و فروپاشی خانه و خانواده، ره‌آورد دیگری ندارد. از دیگر پیامدهای ماهواره نابودی مرزهای اخلاقی، تضعیف غیرت دینی مردان و عفت زنان، کمرنگ شدن ارزش‌های خانوادگی و گسست نهاد خانواده است.

بی‌بند و باری باعث گسستگی خانواده می‌شود

رشد طلاق در جامعه از نشانه‌های این گسست خانوادگی است که به دنبال خود مسائل متعدد دیگری از جمله فقر، اعتیاد و افزایش فرزندان بی‌سرپرست را به همراه دارد.

یکی از عواقب اصلی این معضل برای جوانان، فرار از مسئولیت ازدواج و تشکیل زندگی بوده و به نوعی تمایل به تجردگرایی است. طبق آماری که محققان اعلام کردند در آینده‌ای نه چندان دور جوانان به «تجردگرایی قطعی» تمایل شدید پیدا خواهند کرد.

این به نوعی الگوبرداری از فرهنگ غرب است که رابطه را بر ازدواج ترجیح می‌دهند، چون مسئولیتی ندارد و می‌توانند به راحتی به رابطه خاتمه داده و رابطه جدیدی را شروع کنند. با افزایش این روند متأسفانه شاهد رواج بی‌بند‌و‌باری، فحشا و روابط نامشروع در جامعه خواهیم بود که بی‌بند‌و‌باری در معاشرت‌ها باعث گسستگی و اختلاف در نظام خانواده­ و تضعیف مبانی دینی و مذهبی می­‌شود.

طرح افزایش جمعیت در پرتوی استحکام خانواده میسر می‌شود

این روزها با طرحی از جانب دولت با عنوان طرح افزایش جمعیت روبرو هستیم که هدف از این طرح استحکام خانواده‌ها و گرایش جوانان به سمت ازدواج است، اما متأسفانه اگر معضل گسستگی خانواده‌ها همچنان ادامه داشته باشد و دولت در این زمینه توجهی نداشته و کمکی نکند، طرح عنوان شده مطمئناً شاهد هیچ‌گونه موفقیتی نخواهد بود.

اگر به دنبال افزایش جمعیت هستیم، باید بر روی ذائقه فرهنگی و اجتماعی افراد کار شود. دولت در این زمینه باید فرهنگ‌سازی کند مانند فراگیر کردن آموزش مهارت‌های زندگی و مقابله با مشکلات با رویکرد دینی در جامعه، فراگیر کردن آموزش مشاوره قبل از ازدواج، فرهنگ‌سازی نهادهای مردمی و رسانه‌های جمعی، آموزش خانواده‌ها به‌منظور پیشگیری از آسیب‌های جسمی، روحی و… .

متأسفانه این مسئله ناهنجار چند وقتی است که از سمت دولت مورد بی‌توجهی قرار گرفته است. باید مسئولان به میدان آمده و برای این معضل راهکاری را اندیشه کنند تا به مرور زمان شاهد نتایج بهتر باشیم.

فقر اقتصادی؛ عامل فقر فرهنگی

در مورد این معضل گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی قافی، مسئول کانون تخصصی نماز در مساجد استان قم داشتیم که در مورد سست شدن بنیان خانواده‌های امروزی، گفت: در مورد اصل این قضیه که بنیان خانواده دچار تزلزل شده باید گفت به‌طور کلی دچار مشکل نشده، اما این قضیه وجود دارد.

وی ادامه داد: عوامل معنوی و درونی مانند سستی عقیده و عوامل بیرونی تشدیدکننده این معضل هستند. عقیده چیزی است که انسان به آن دلبستگی دارد و براساس آن دلبستگی‌ها روش زندگی خود را تعیین می‌کند.

حجت‌الاسلام قافی بیان کرد: اگر اعتقادات سست باشد و یا درست نباشد قطعاً این مشکل به‌وجود می‌آید. شخص دچار یک‌سری تعارضات می‌شود. زیر شاخه این عقائد هم عواملی وجود دارند که موجب بی‌اعتقادی می‌شوند یا از بی‌اعتقادی نشئت می‌گیرند. عواملی مانند رفتارهای نادرست برخی افراد دیندار، عوامل رسانه‌ای، سایت‌ها، مشکلات اقتصادی و… .

وی مشکلات اقتصادی را عامل تشدید این معضل دانست و گفت: روایتی از حضرت علی(ع) داریم که «فقر ممکن است سر از کفر در بیاورد» کسی که اعتقاداتش سست باشد مشکلات اقتصادی می‌تواند در او اثرگذار باشد و دچار فقر فرهنگی هم بشود و سر از مسائلی چون کفر و اعتیاد و… در بیاورد. اگر عقیده ضعیف شود بنیان خانواده هم سست می‌شود و در مقابل هم روایت داریم فقیری که صابر باشد وارد بهشت می‌شود.

لزوم جهاد همه جانبه برای فرهنگ‌سازی

مبلّغ نمایندگی نهاد رهبری دانشگاه‌ها در پاسخ به این پرسش که «وظیفه روحانیون در این زمینه چیست»، بیان کرد: نباید بگوییم روحانیون در زمینه دین و اعتقاد فقط وظیفه دارند. در این زمینه همه مسئول هستند. قطعاً در این زمینه روحانیون وظیفه دارند اما یک جهاد همه جانبه لازم است.

وی ادامه داد: به‌طور مثال یک ظرف آب تمیزی را در اختیار داریم تا زمانی این آب تمیز می‌ماند که از آن صیانت کنیم و نگذاریم هیچ آلودگی وارد آن شود، لذا همه جانبه باید تلاش شود تا به عواقب گرایش جوانان به تجرد بیشتر پرداخته شود. مخصوصاً هنرمندان، صدا و سیما، اهالی رسانه که تأثیرگذاری در فرهنگ مردم دارند، نه فقط با گفتار بلکه با رفتار در تحقق این مهم تلاش کنند.

حجت‌الاسلام قافی افزود: در این زمینه مثلاً فیلمی در مورد حجاب یا ازدواج می‌سازیم که به نوعی تبلیغ برای حجاب و یا گرایش جوانان به سمت ازدواج است اما ممکن است در ضمن فیلم، رفتارهای جزئی وجود داشته باشد که روی بیننده اثر عکس بگذارد. حدیثی داریم که پیامبر(ص) می‌فرمایند «مردم را دعوت به خیر کنید بدون زبان‌هایتان».

وی عنوان کرد: مرد و زن باید حریم‌ها را در جامعه حفظ کنند. اسلام برای تأمین نیازهای جنسی فقط یک کانال صحیح ازدواج را تجویز می‌کند که باید سریع‌تر در کانون خانواده اتفاق بیفتد تا بتوانند در جامعه هم مسئولیت‌های اجتماعی را به عهده بگیرند. اگر بخواهیم با استفاده از فرهنگ غربی از مرد و زن استفاده ماشینی بکنیم سن ازدواج بالا می‌رود و تأمین نیازهای جنسی در محیط‌های ناامن اجتماعی اتفاق می‌افتد.

مسئول کانون تخصصی نماز در مساجد استان قم یادآور شد: باید سن ازدواج پائین‌تر بیاید در غیر این‌ صورت انقطاع نفس حاصل می‌شود مثلاً پدر و مادری که در سن پائین ازدواج کردند نمی‌توانند جوان فردای خودشان را درک کنند.

تکامل و تربیت نسل توحیدی؛ تفکر اسلامی

وی در مورد طرح افزایش جمعیت، اظهار کرد: این طرح نیاز آینده مملکت است اما باید دو کار در این زمینه صورت بگیرد؛ در مورد بحث‌های تشویقی که دولت به مردم ارائه می‌دهد و می‌گوید به ازای هر فرزند یک مقدار پول می‌دهیم، این روش کارشناسانه نیست و جواب نمی‌دهد و باید روی آن کار کرد. این روش این طور می‌رساند که اعتقاد به خدا ضعیف شده. ما باید باور داشته باشیم که ما همه کاره نیستیم و خداست که روزی می‌رساند.

حجت‌الاسلام قافی با بیان اینکه باید بینش جامعه را نسبت به این قضیه و زندگی تصحیح کنیم، ادامه داد: تا زمانی که فکر می‌کنیم پدر خانواده همه کاره است و پدر هم توانایی‌های کاری خودش را نگاه می‌کند که فرزند بیشتر برابر با تلاش بیشتر است پس منصرف می‌شود. باید نوع نگاه ما به زندگی عوض شود، بدانیم هدف ما از آمدن به این زندگی چیست.

وی افزود: تفکر غربی می‌گوید به این زندگی آمده‌ایم که فقط خوش باشیم و هدفش از این طرز فکر انکار هدف زندگی و انسان است، اما تفکر اسلامی می‌گوید برای تکامل پیدا کردن و ایجاد کردن در نسل‌های آینده آمد‌ه‌ایم. ما وظیفه‌ای دیگر غیر از خورد و خوراک و لذت‌های زندگی داریم و آن هم تربیت نسل توحیدی بعد از خودمان هست. مطمئناً در این زمینه به‌واسطه هر سختی که بکشید خداوند اجر عنایت می‌کند.

مبلّغ نمایندگی نهاد رهبری دانشگاه‌ها یادآور شد: این طرز تفکر اعتقادی می‌تواند در حد خودش اثر بگذارد. از افراط و تفریط باید بپرهیزیم مانند چند سال پیش که وجود فرزند را بد جلوه داده و از تولید نسل جلوگیری کردیم و دیگری هم مانند طرح امسال که مردم را به افزایش جمعیت تشویق می‌کنیم.

وی در پایان بر لزوم فرهنگ‌سازی در این زمینه تأکید کرد و گفت: در زمان قدیم اگر تعداد فرزندان زیاد بود، رفاه‌طلبی نیز کمتر بود. زحمت بزرگ کردن فرزند بیشتر اما هدف آنها تکامل بود و در مقابل امروزه اکثر خانم‌ها نگران رفاه و محدودیت خودشان هستند که در این زمینه نیز باید تدابیری اندیشید.

استحکام بنیان خانواده؛ راهی برای رستگاری

با توجه به پیامدهایی که خیانت و طلاق بر پیکره خانواده و خاصه زندگی خود کسانی که مرتکب به این رفتار ضد اجتماعی می‌شود خواهد گذاشت، می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که با وفاداری بر ارزش‌های خانوادگی و پایبندی به تعهدات زندگی زناشویی می‌توان زندگی آرام و بی‌تنشی را برای تمام سال‌های زندگی از آن خود کرد.

حضرت علی(ع) می‌فرماید «مراقب باش که سوء‌ظن بر تو غلبه پیدا نکند، به درستی که بدگمانی هیچ رفاقتی را بین تو و دوستت باقی نمی‌گذارد» (بحارالانوار،ج77،ص207).

در آموزه‌های دینی و در فرهنگ اصیل ایرانی هم وفاداری، تعهد، گذشت و عشق، پایه‌های اصلی استحکام خانواده است.

قرآن شریف تأکید بسیار دارد که پایه و اساس زندگی خانوادگی مودَت، رحمت و محبت است و زن موجب آرامش است. چنان که می‌فرماید «وَ مِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ». از جمله نشانه‌های قدرت او این است که برای شما از جنس خودتان همسرانی آفرید که در کنارشان آرام گیرید و در میان شما محبت و شفقتی قرار داد، بی‌تردید در این تدبیر عجیب نشانه‌هایی است برای مردمی که می‌اندیشند (سوره روم آیه ۲۱).

در خانواده‌هایی که روابط بین فردی بر اساس مهر و محبت، عطوفت و صمیمیت برقرار است، نشاط و شادی حاکم می‌شود و هیچ‌گاه ناامیدی پیش نخواهد آمد.

پژوهش‌ها نیز نشان می‌دهد بین تعهد زناشویی و ارزش‌های فرهنگی، رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد و بین پایبند نبودن به ارزش‌های فرهنگی با تعهد زناشویی، رابطه معکوس و معناداری است، یعنی زوجینی که به همسر و ازدواج‌شان، تعهد و پایبندی بیشتری دارند، میزان پایبندی بیشتری نیز نسبت به ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی جامعه نشان می‌دهند.

نمونه این امر را می‌توان در زمان‌های قدیم مشاهده کرد که صفا و صمیمیت‌ها بیشتر بود و افراد در جامعه نقش خود را به بهترین نحو اجرا می‌کردند. واقعیت این است که اگر الگوی جوانان نسل حاضر به جای بازیگران و مدل‌های شبکه‌های ماهواره‌ای نظیر جم و ریور، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها باشند دیگر شاهد این معضلات در جامعه نخواهیم بود و چاشنی زندگی‌های‌مان صفا، صمیمیت، یک‌رنگی و عشق بدون خیانت می‌شود.

*ندا قاسم‌پور