اگر تکّبر بد است چرا یکی از صفات خدا متکبر است ؟

جواب برگرفته از  کتاب آشنایی با قران تفسیر سوره حشر

“الْمُتَكَبِّرُ “ذات پروردگارِ متكبّر
«متكبّر» در اصطلاح علماى ادب از باب تفعّل است. باب تفعّل معانى متعدد دارد. يك معنايش تلبّس است. مثلًا اگر گفتند «تَكَرَّمَ» يعنى متلبّس به كرامت شد. يك معنى ديگرش اين است كه متظاهر شد به چيزى كه واقعاً ندارد.

سوالي كه مطرح ميشود اين است كه اكر تكبر بد است چرا يكي از صفات خدا متكبر است؟

كبرياء منحصراً از ذات پروردگار است، كبرياء مال اوست (الْكِبْرياءُ رِدائى) ، عظمت فقط مال اوست. او متكبّر است به معنى اينكه متلبّس به كبرياست؛ يعنى در مقام تشبيه- و العياذ باللّه مى‏گوييم- او جامه كبريايى را كه فقط و فقط بر اندام او راست مى‏آيد و بس، بر تن دارد. ولى غير او چطور؟ غير او، هرچه هست، در مقابل او كه نمى‏تواند عظمتى و كبريائى داشته باشد. بشر اگر بخواهد به عظمت جلوه كند، در آن دروغ وجود دارد، يعنى تظاهر به چيزى است كه ندارد.

لهذا تكبّر در ذات پروردگار صفت كمال است چون معنايش تلبّس به كبريائى است و در بشر صفت نقص است چون آنجا واقعيتش كه تلبس به كبريائى است وجود ندارد؛ تظاهر به كبريائى است يعنى تظاهر به عظمتى است كه آن عظمت را ندارد.  “اشنايي با قران تفسير سوره حشر”

“تكبر بالحق‏"،بله، يك نوع تكبّر است كه حتى در بنده هم مطلوب است وآن تكبّرِ بالحق است.

تكبّر بالحق يعنى بی‏اعتنايى به همه چيز ديگر به خاطر خدا كه بوعلى سينا در باب زهد در اشارات دارد كه زهد عارف چيست؟

“الزّهد عند العارف رياضةٌ ما لهممه وقوى‏ نفسه … وتكبر على كل شئ غير الحق/بى‏اعتنا بودن به هر چيز غيراز خدا”

. اين تكبّر معنايش اين است كه [شخص‏] هيچ موجودى را به جاى خدا نمى‏نشاند يعنى او را معبود قرار نمى‏دهد ولو به همان عبادت كوچك، ولو مورد توجه قرار دادن؛ يعنى هيچ موجودى غير از خدا شايسته اين كه من او را هدف، قبله و مقصد قرار بدهم نيست. «سُبْحانَ اللَّهِ عَمّا يُشْرِكونَ» منزّه است ذات پروردگار از اين شركهايى كه مى‏ورزند. تكبّر ورزيدن يك بنده در مقابل خدا نوعى شرك ورزيدن، خود را شريك خدا قرار دادن و جامه خدا را به تن كردن است‏.