خاطره های خطیر کودکی که با به دنیا آمدنش همه مشعوف جمال زیبای او شده بودند گویا و جویای مردی بود که در آینده ای نه چندان دور تبدیل به یکی از استوانه های علمی حوزه نجف می شد.

مردی که تک تک کتابهای ارزشمند و نفیس و خطی کتابخانه هزار جلدیش را با رنج و مرارت و عشق و شور جمع آوری کرد و عشقش به علم و عمل دینی را با رفتار و گفتار و زندگیش معنایی جاودانه و ماندگار و مثال زدنی بخشید.

روز جمعه ۲۹ ماه مبارك رمضان سال ۱۲۷۲ هـ . ق در خانواده ای فقیر اما بزرگوار و شریف و روحانی در شهر کاظمین کودکی به دنیا آمد به نام حسن و از خاندانی در صدر شرافت و بزرگی.

خاندان صدر که معروف و مألوف شیعیان عراق و از بزرگان و برجستگان آن سامان بود و هست در دامان خویش تعداد کثیری از عالمان و مجاهدان و شهیدان راه حق و آزادی و عظمت شیعه در جهان امروز را تربیت نموده و به جامعه اسلامی و شیعی جهان تقدیم نموده است.

سید حسن صدر به سفارش پدر، نزد اساتیدی بزرگوار علوم مقدماتی را فراگرفت و در پانزده سالگی به صرف و نحو و بیان و معانی و بدیع مسلح و مسلط گشت.

بعد به منطق روی آورد و آنگاه فقه و اصول را نزد پدر و دیگر اساتید بنام کاظمین فراگرفت.

پس آنگاه راهی نجف شد و پس از هفده سال درس و بحث و فحص و طلبگی حكمت، كلام، فقه، اصول و سایر علوم اسلامی را بیشتر و بهتر آموخت و در فقه و اصول به درجه رفیع و عظیم اجتهاد رسید.

او شاگرد و مرید و ملازم آیت الله العظمی سید محمدحسن شیرازی بود و از محضر او بسیار کسب فیض نمود.

آنگاه که سید شیرازی از دنیا رفت مردم برای مرجعیت نزد او آمدند که رد کرد و به سید اسماعیل صدر ارجاعشان داد و پس از او اما در مقابل اصرار و پافشاری مردم، زعامت و مرجعیت را اجبارا پذیرفت و رساله ای از خویش ارائه نمود.

اساتید آیت‌الله سید حسن صدر جملگی از بزرگان و اقطاب علم و حکمت و معرفت و اخلاق بودند و هر یک در رشته خود، از بزرگان و برجستگان فکری.

آیت‌الله سید حسن صدر، علم صرف و نحو را از علامه باقر بن محمد حسن آل یاسین و علامه سید باقر بن الحیدر، علم معانی و بیان و بدیع را از شیخ علامه عطار و علم منطق را از شیخ محمد بن الحاج كاظم و میرزا باقر سلماسی، حكمت و كلام را از پدرش و نیز شیخ محمد باقر شكی، شیخ محمد تقی بایكانی، شیخ عبدالنبی نوری طبرسی و محمد تقی گلپایگانی، فقه و اصول را علاوه بر پدرش از عبدالحسین بن نعمه الطریحی و میرزای شیرازی و اخلاق را از ملاحسینقلی همدانی و علوم غریبه را از شیخ عبدالحسین هندی آموخت.

از جمله آثار ایشان که مشتمل بر بیش از هشتاد عنوان کتاب ارزشمند و فاخر است که علاوه بر تاسیس الشیعه للعلوم الاسلامیه می توان به الدرر الموسویه فی شرح العقائد الجعفریه، سبیل الصالحین، احیاء النفوس بآداب ابن طاووس، سبیل الرشاد فی شرح نجاة العباد، تبیین مدارك السداد للمتن و الحواشی من نجاة العباد، تحصیل الفروع الدینیه فی فقه الامامیه، حاشیه بر العروه الوثقی و نیز سایر آثار و تألیفات سترگ و ارزنده ایشان در حوزه های مختلف اشاره نمود.

اتفاقی در زندگی این عالم روحانی باعث شد جرقه ای ناب و تابناک در دل و ذهن او رخ دهد و عزمی راسخ در راستای احیای معارف و شناساندن مکتب حقه شیعه نماید و به همراهی تنی چند از همپیمانان دینی خود کمر به معرفی و نشر معارف شیعی در جهان ببندد و آن سخن جرجی زیدان، مورخ شهیر مسیحی در كتاب (تاریخ آداب اللغة العربیه) بود که ‌نوشته بود: «شیعه طایفه‌ای كوچك بود كه آثار قابل اعتنایی نداشت و اكنون شیعه‌ای در دنیا وجود ندارد»!

همین عزم راسخ بود که به انتشار این همه کتاب ارجمند پس از سالها تحقیق و پژوهش و طلبگی در محضر مکتب اهل بیت(ع) منجر شد.

و همین عزم بود که او را واداشت در مقابل فعالیت‌های فرهنگی وهابیت كتابی تحت عنوان «رساله الشریفه فی الردّ علی فتاوی الوهابین» نوشته و این فتنه را پاسخی جدی و سهمگین دهد.

اما پس از هشتاد و دو سال مجاهدت علمی و تقوا و پرهیزکاری دینی در روز شنبه ۱۱ ربیع الاول سال ۱۳۵۴ هـ . ق. این عالم ربانی از عالم فانی رخت بر بست و به دعوت حضرت حق لبیک گفت و به آغوش یار شتافت.

یادش گرامی و راهش پر رهرو و دورد و رحمت خدا بر روح پرفتوحش!