شوراي عالي حوزه علميه قم
مركز مديريت حوزه هاي علميه خواهران
حوزه علميه الزهرای المرضيه ( س )
شهر اصفهان
پايان نامه سطح دو ( كارشناسي )
توکل در آيات و روايات
استاد راهنما
سركار خانم مالكي پور
محقق
زهره باقری
پاييز 1388

چکيده :
داشتن تکيه گاه قدرتمند و استوار در حوادث سخت زندگی ، عامل ثبات قدم و نهراسيدن از مشکلات است . توکل تکيه داشتن بر نيروی الهی و نصرت و امداد از اوست . در آيات و روايات دينی نيز بسيار بر اين امر تأکيد شده است ؛ که مؤمنان تنها بر خدا توکل کنند .
اين مجموعه با بررسی توکل در آيات و روايات به بيان ماهيت و حقيقت توکل می پردازد .
توکل در لغت به معنی واگذاری کار خويش به ديگری و در منطق قرآن به معنی اعتماد و تکيه بر خدا و او را ولی و سرپرست خود قرار دادن است . انسان در طول زندگی با مشکلات و سختی ها روبرو می شود و با توجّه به محدوديت هايي که دارد به تنهايي بر انجام دادن آن کارها توانا نيست . بنابراين برای جبران اين ناتوانی ، در عين استفاده از عوامل طبيعی و اسباب مادی ، بايد به نيروی غيبی و قدرت بی پايان خدا تکيه و اعتماد کرده و از خداوند استمداد جويد که او را در امور زندگی موفق و پيروز گرداند . پس حقيقت توکل ، نا اميدی از مخلوق و اميد و تکيه داشتن بر خالق است .
توکل ثمره توحيد افعالی است ؛ يعنی اعتقاد به اين که در مجموع جهان فقط يک موجود مؤثر و مستقل به نام خدا وجود دارد و تأثير علل و اسباب به او باز می گردد و همه آن ها به فرمان او و طبق اراده او کار می کنند .
بر اين اساس توکل به خدا هيچ منافاتی با کار و فعاليت و استفاده از علل و اسباب ندارد ، بلکه بر جريان امور انسان ها از طريق علل و اسباب تأکيد شده است .
از آثار توکل اعتماد به نفس ، آرامش ، کفايت امور ، روشن بينی و عزّت نفس می باشد و در قرآن و روايات توکل انبياء و اولياء الهی به عنوان الگويي بارز برای انسان ها معرفی شده است .
واژگان کليدی تحقيق : توکل ، وکيل ، متوکل ، اتّکا ، اعتماد ، اعتماد به نفس .