آیت الله سیستانی از جمله مراجعی است که در پا به پای سایر مراجع عظام  به هدایت و ارشاد شیعیان می پردازند. ایشان نزدیک به 80 سال عمر دارند و هم اکنون در نجف اشرف ساکن هستند … .

برای خواندن مختصری از زندگی نامه ایشان به ادامه … مراجعه کنید.

آیت اللّه سیستانی در روز 9 ربیع الاول سال 1349 هـ ق در شهر مقدس مشهد متولد شدند و پدرشان به میمنت نام جدش، ایشان را علی نام نهاد.
نام پدر گرامیشان مرحوم سید محمد باقر و نام جد ایشان که از بزرگان علم و زهد بوده سید علی می باشد که زندگینامه ایشان را مرحوم شیخ آقا بزرگ طهرانی در طبقات أعلام الشیعه (قسمت چهارم ص 1432) ذکر نموده است که گفته شده ایشان در نجف از شاگردان مولی علی نهاوندی و در سامراء از شاگردان مجدد شیرازی سپس از شاگردان خاص مرحوم سید اسماعیل صدر گردید و در حدود سال 1308 هـ به شهر مقدس مشهد بازگردید و در آنجا مستقر گشت. از مهم ترین شاگردان وی فقیه بزرگوار شیخ محمد رضا آل یاسین می باشد.
خاندان ایشان که از سادات حسینی می باشند در عهد صفوی در اصفهان می زیستند. آنان از سوی سلطان حسین صفوی جد اعلای ایشان سید محمد را به منصب شیخ الاسلامی در سیستان منصوب نمود و ایشان به آنجا منتقل شده و با خانواده شان در آنجا سکنی گزیدند.
از نواده های ایشان سید علی جد معظم له نخستین شخصی بود که به شهر مقدس مشهد مهاجرت کرد و در مدرسه مرحوم ملا محمد باقر سبزواری مستقر شد و از آنجا برای تکمیل درس خود به نجف اشرف مهاجرت نموده است.

تحصیلات ابتدایی
معظم له در پنج سالگی به تعلیم قرآن کریم پرداختند. سپس وارد مدرسه دار التعلیم دینی به منظور آموختن، خواندن و نوشتن و غیره شدند که در این مدت خوشنویسی را از استاد فن میرزا علی آقا ظالم آموختند.
در سال 1360 هـ به امر پدر بزرگوارشان شروع به آموختن مقدمات علوم حوزوی کردند که مجموعه ای از دروس ادبی همچون شرح الفیه ابن مالک، مغنی ابن هشام و مطول تفتازانی و مقامات حریری و شرح النظام را نزد مرحوم ادیب نیشابوری و بعضی دیگر از اساتید فن پرداختند. شرح لمعه و قوانین را نزد مرحوم سید احمد یزدی معروف به نهنگ خواندند و قسمتی از دروس سطوح مثل مکاسب و رسائل و کفایه را نزد عالم جلیل شیخ هاشم قزوینی خواندند. تعدادی از کتب فلسفی همچون شرح منظومه سبزواری و شرح الاشراق و اسفار را نزد مرحوم آیسی خواندند و شوارق الالهام را نزد مرحوم شیخ مجتبی قزوینی آموختند و از محضر علامه محقق میرزا مهدی اصفهانی متوفی 1365 هـ بهره های فراوان بردند. همچنین از محضر میرزا مهدی آشتیانی و میرزا هاشم قزوینی بهره ها برده اند.

تحصیلات عالی
پس از فراگیری علوم ابتدائی مقدمات و سطح، نزد برخی از اساتید و مدرسان به فراگیری علوم عقلیه و معارف الهیه پرداختند. سپس در سال 1368 ق به شهر مقدس قم مهاجرت نموده و از محضر مرجع بزرگ آیت الله بروجردی _ ره _ در فقه و اصول بهره های فراوان بردند و از دانش و معرفت فقهی ایشان بویژه در علم رجال و حدیث استفاده های بسیاری نمودند. ایشان همچنین در دروس فقیه و عالم فاضل سید حجت کوهکمری _ ره _ و تعدادی از علمای معروف آن دوره شرکت نمودند.
در سال 1371 هـ معظم له از قم به نجف اشرف مهاجرت نمودند، که در روز اربعین حسینی _ ع _ وارد کربلا شدند. سپس به نجف سفر نمودند و در مدرسه بخارائی وارد شده و مستقر گردیدند. در این دوره در محضر اساتید بزرگی همچون آیت الله خوئی و شیخ حسین حلی فقه و اصول به مدت طولانی حاضر گردیدند و همچنین در این مدت هم در دروس بزرگانی همچون آیت الله حکیم و آیت الله شاهرودی حاضر گردیدند.
در سال 1380 هـ معظم له تصمیم به رجوع موطن خود مشهد گرفتند و چون تصور می نمودند که در آنجا مستقر خواهد شدند، اساتیدشان آیت الله خوئی و شیخ حسین حلی _ قدس سرهما _ شهادت رسیدن به درجه اجتهاد را برای ایشان مکتوب نمودند. همچنین محدث بزرگ آقا بزرگ طهرانی شهادت دیگری در تبحر ایشان به علم رجال و حدیث مکتوب نمود.
معظم له در سال 1381 هـ بار دیگر به نجف بازگشتند و با ورودشان شروع به درس خارج در فقه در باب مکاسب شیخ انصاری و متعاقب آن شرح عروه در باب طهارت و بیشتر کتاب صلاة را تدریس نمودند. در سال 1418 هـ بعد از آنکه کتاب صوم را به پایان رسانده بودند، شروع به شرح کتاب اعتکاف نمودند. همچنین در این مدت در موضوعات مختلفی همچون کتاب قضاء و ابحاث ربا و قاعده الالزام و قاعده تقیه بحثهای فقهی داشته اند. در این مدت بحثهایی در علم رجال که شامل حجیت مراسیل ابن ابی عمیر و شرح مشیخة التهذیبین و غیره نیز داشته اند.
معظم له بحثهایی در علم اصول را در شعبان 1384 هـ شروع نموده و دوره سوم تدریس را در شعبان 1411 هـ به پایان رساندند. آخرین تدریس ایشان به تاریخ شعبان 1423 هـ کتاب زکات از شرح عروة الوثقی بوده است. در حال حاضر به خاطر شرایط نگران کننده وعراق و حضور اشغال گران تدریس ایشان به صورت رسمی تعطیل است.

سوابق تدریس
نـزدیـک بـه 34 سال پیش، آیت اللّه سیستانی شروع به تدریس بحث خارج فقه و اصول و رجال کردند. نیز بحثهایی پیرامون مکاسب، طهارت، نماز، قض، خمس و برخی از قواعد فقهی مانند تقیه و الزام به انجام رساندند. ایشان تـدریـس اصول را در سه دوره تمام کردند. عـده ای از فـضـلا مـعروف که بعضی از ایشان مدرس بحث خارج می باشند، مانند شیخ مـهـدی مـرواریـد، سید مرتضی مهری، سید حبیب حسینان، سید مرتضی اصفهانی، سید احمد مددی شاهرودی، شیخ باقر ایروانی و تعدادی از اساتید حوزه های علمیه، بحث ایشان را به مراجعه و بررسی گذاشته اند. آیت اللّه سیستانی همزمان با تدریس و بحث مشغول تالیف و نگاشتن کتابهای مهم و چند رساله شدند. هـمـچنین آیت اللّه سیستانی کلیه تقریرات بحثهای اساتید خود را به رشته تالیف درآوردند.
قابل ذکر است که معظم له در عیادتی که از استادشان مرحوم آیت الله سید ابوالقاسم خوئی در 29 ربیع الثانی 1409 ق داشته اند استادشان از ایشان خواستند که به جای ایشان در مسجد خضراء امامت نماز جماعت را به عهده بگیرند که ایشان در بدو امر این موضوع را قبول ننمودند و لیکن آن مرحوم اصرار زیادی نموده و فرمودند: «اگر می توانستم همچنانکه مرحوم حاج آقا حسین قمی حکم می کرد شما را مجبور به قبول می نمودم». اما معظم له چند روز مهلت خواستند و پس از آن در 5 جمادی الاول 1409 ق امامت نماز را تقبل نموده و این کار تا آخرین جمعه ماه ذی الحجه سال 1414 ق که مسجد خضراء بسته شد، ادامه داشت.

تألیفات
شرح العروةالوثقی
البحوث الاصولیه
کتاب القضاء
کتاب البیع و الخیارات
رسالة فی اللباس المشکوک فیه
رسالة فی قاعده الید
رسالة فی صلاة المسافر
رسالة فی قاعده التجاوز و الفراغ
رسالة فی القبلة
رسالة فی التقیة
رسالة فی قاعده الا لزام
رسالة فی الاجتهاد و التقلید
رسالة فی قاعدة الاضرر و لاضرار
رسالة فی الربا
رسالة فی حجیة مراسیل ابن ابی عمیر
نقد رسالة تصحیح الاسانید للاردبیلی
شرح مشیخه التهذیبین
رسالة فی مسالک القدما فی حجیة الاخبار
رسالة فی قاعدة القرعة
رسالة فی صیانه الکتاب الغریز عن التحریف
رسالة فی تاریخ تدوین الحدیث فی الاسلام
رسالة فی تحقیق نسبة‌کتاب العلل الی الفضل بن شاذان
الفوائد الغرویة
الفوائد الفقهیة
شرح مشیخة الفقهیة
رسالة فی حکم ما اذا اختلف المجتهدان المتساویان فی الفتوی
تعلیقة علی العروة الوثقی
رسالة فی اختلاف الافاق فی رؤیة‌الهلال